Minsgenaoj nog aan tow! Allemân vreûgtj mich woeë di-j beejname vanaaf kaome, di-j ich beej gelaeg in mien stamtäöfelkes gebroêk. Déks zegk ich dan: “Ajjae-t mich verteltj, weit ich-djouch.” Wieërt hieët völ en schoeën femiêlie-beejname. Zieëker in oeërsprong mieëst neet altiêd aeve vrûntelik bedoeldj, zeen ze doeër de jaore haer tot ieërenaam gewoeëre. Zoeë es mevrow Tonnie Bijsterveld-Claessens oet Waalre bevuurbieëldj, d’r nondedjuus gruuëts op deddut d’r ein van Pottenties es. Di-j van Claessen zeen dus vanne Pottenties. Mé neet ammaol! Weem woeërt ’t ieërst Pottenties geneumd en woeërum? En weem woor de ieërste “Koeke-Lies” ? Ouch Claessen mer geine Pottenties? Weem kântj mich oet de deûk doon? Laojes wat huuëre ajje-t wètj.
Zoeë zeen d’r nog völ mieër.
Weem woor d’n ieërste “Hèj-Geurt” en woeërum? Beej Stroeëp-Driek en Petrols-Pietje kan ich mich wat vuurstelle. Maker/handelaar en stroeëp en petrol. Mer wannieër? ’t Zoeëj toch schoeën zeen as ve det aanne hiestorie van Wieërt kunne towveûge.
Deks zeen beejname hieël duudelik. De Roeëje Matjeu (Kneepkens) zâl wul veûrroeëj haor hebbe gatj. Jao? Vreuger zooter ’n ménke met veurroeëj haor beej mich inne klas, mer dae neumdje ze toês: “Dae Blawwe van os”. En de “Witte van Metten” es allang neet wit mieër, mer de naam blieftj. Ich heb mich laote vertelle det “Söpke” (van Lierop) ieër sop roondeildje inne kezêrne (of êrreges ângers?) en noow hétj de hieël femiêlie “di-j van Söpke”. En wi-j ich nog ’n snoeëterkuûk waas, huuërdje ich al kalle oeëver di-j vanne “Gekke Nel”. Dé’s dik sieëventjig jaor gelieëje, dus di-j Nel zal wul neët mieër laeve. Mer waal femiêlie? Wi-j es dae naam ontstânge?
Nog ‘ne bekindjeWieërter femiêlie-beejnaam: De Kissert (Brankaert). Dae waas daakdekker en dieëj betuum op ’t daak, mer wannieër waas d’n tèr heit zat om op ’t daak te smieëre? Det waas hieël hèndjig: ajje d’r op kiszje en ’t siszje, waas d’n tèr heitzat. Toen waas de beejnaam geboeëre. Van Sjeng vanne Kissert weûrtj aanne stamtaofel verteltj dette ‘m nogal’s gaer haaj (weem neet trouwes?) en asze dan saoves laat toês nao boeëve geschraveldj waas, gonge pisse vanaaf ’t plat daak. Det waas zoeë z’n gewuuëndje. Op ‘ne kieër toentj weer zoeëwiêt woor, vroog zien vraw vanuut ’t bed “Sjeng waat vör waer èsj?” “Tjèh”, zagge, “’t Es stil van wîndj en êrreg doonkel”. Later blieêk dette de inne klei-jerkâst haaj staon te zeike. Inne Remundsje gezèt, de tante Bet ofwaal de Nieuwe Koerier, later de Maas- en Roerbode, stong int begîn vanne oeërlog ’n vrieëmdj bericht: “Driek is dood, is dood”.
Zoeëj dae twieë kieër zeen gaon hemele? Jummig, nein, det kân neet. Waat bieëk: dae mins hoot van z’n eiges Piet en waas ‘ne sjachelaar oet ‘t Braobentsje. Hae reizje dus as täöt stieëj, dörrepe en boeteni-j aaf met zien waar. As de wichter ‘m zooge zagte ze altiêd hieël vruntelik “Dag Driek”, tieëge-n-m. Woeë-op hae ouch hieël vruntelik stieëvâst zagt: “Ik ben Piet, Driek is dood”. ’t Waas eeders kieër ‘tzelleje lidje. En zoeë krieëg hae de beejnaam: “Driekèsdoeëd”. Ze hebbe-n-m nao de inval vanne Pruusse gevoonge aanne Beesterbrök. Per ongelök doeëdgeschoeëte. En oonger dae beejnaam waasse bekindj en kwoome inne gezet. Mer eigelik zeuke ve de oeërsprong van femiêlie-beejname. Weem weiter wat vàn?
© Frits Weerts / Bullseye Publishing
Boek Stamtäöfelke kopen
‘t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.
