TUNGELROY – De eendenkooi is reeds eeuwen lang, met name in de waterrijke gebieden van ons land, een opvallend landschapselement. Daarnaast was het in die gebieden een verschijnsel van economisch belang. In Weert was er een eendenkooi eigendom van Bolle Jan, Jan Henderiks (1876-1942).
Met name in de middeleeuwen voorzagen de eendenkooien de samenleving van eiwitrijk voedsel, niet alleen voor de rijken, maar ook voor de gemiddelde burger. De invloed van de eendenkooien (vogelkooyen) op de omgeving was door de vele vormen van afpaling een bepalende factor in de ontwikkeling van het landschap. Eendenkooi Daarnaast was het door de natuurlijke opbouw van de kooien en de rust in de wijde omgeving een eldorado voor veel dieren en planten.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) brengt binnen het project Landschapsatlas naast diverse andere thematische kaarten ook groen erfgoed in kaart: van historische buitenplaatsen, bossen en houtwallen met inheemse bomen en struiken, geriefbosjes, monumentale bomen, maar nu ook eendenkooien. Groen erfgoed vertelt een verhaal over esthetiek van tuinen en parken als levende kunstwerken, maar ook over hoe we in het verleden het landschap hebben gebruikt als bron van voedsel en gebruikshout.
Kwetsbaar erfgoed
Groen erfgoed kan als monument zijn beschermd, maar meestal is dit niet het geval. Deze levende kunstwerken, die grotendeels bestaan uit beplanting en in het geval van eendenkooien naast beplanting uit hoofdzakelijk natuurlijke materialen, zijn dan ook uitermate kwetsbaar. Door verandering van het landschap, denk daarbij aan de grootschalige ruilverkavelingen uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw, zijn veel eendenkooien verdwenen. De laatste twee staan hieronder op de kaart aangegeven.
Er is nu een themakaart over eendenkooien.
Foto’s: Gerard Verver
