Stamtäöfelke aflevering 3: Vreuger

Foto: kapel Bisschoppelijk College. Gemeentearchief Weert

Waater ouch inne werreldj gebuuërdj, aanne stamtaofel hejje ’t oeteindelik altiêd oeëver vreuger. Waasj vreuger baeter? Neîn! Waasj vreuger slechter? Ouch neîn! Vuuërbieëldje: De minse van tieëgeswoeërdig zoeëje eure wage ’t leefste naeve zich oppe wêrkplek hebbe staon. En de schoeëlwichter waere doeër mooders óngevieër de klas ingerieëje, bang det ze naat zoeëje kinne waere.

En vreuger? Jan van Potdommes Pier (Timmermans), dae later aanne maelmuuële wêrkdje, begos as jónge jóng beej Philips in Indjeve (Eindhoven) en fietszje eêderendaag op en nieër van Bosseve nao zien wêrk. Hieël gewoeën. Doeër waer en wîndj en zés daag inne waek! Swîntjers waasj doonkel asse góng en weer doonkel asse trök kwoom .En zoeë wore d’r völ.  En toch kontênt, want ze wore bli-j as ze wêrk haaje.

En dan ‘ne vri-jje zoondig? Vergaetj ’t mer. Allerieërst mószje nao de més. En dék snaomiddes ounog nao ’t lof. Verplichtj doeër de geistelikheid en ge krieëgtj kâl vanne minse ajje neet góngtj. Dan woeërter zörgelik métte kop geschödj: “Dae gieët soondes neet mieë nao kêrk! ’t És toch schang. Woeë mót det métte werreldj obbaan ?” En aanne stamtaofel? Dao waasj soondes nao de hoeëmes ’t drökste. Mie schoeënvader góng um 10 oor nao de hoeëmes tow inne stad (hae waas van Hösseve) en kwoom dao um twieë oor smiddes pas van trök, mét mieëstâl hieël gooj zin. Dan woeërter middiggegaete en haadje de rest vanne middig geî wécht mieër aan ‘m. Gelökkige en kontênte minse! Mer  dao mójje noow neet mieër mej aan kaome. Ge moogtj mich verwiête det ich aojerwéts bin, mer doeër waat ich heejboeëve aangegaeve heb, en waat ederein dieëj, kwome de minse völ dóchter beej deindânger en haadje mieër geveul vör di-j ânger: gemeinschapszîn hétj det. Det misse ve noow toch waal.

Mer de minse wore waal oongerdanig. De geistelike hele uch oonger d’n doem, de baas stóng hoeëg boeëven uch en B&W boezemdje nog óntzag in en dao kieëkdje tieëgen op.

’t Begos al (inne stad teminste) métte nónne oppe bewaarschoeël. ’t Mieëste waat dejje dieëtj waas in eûr oûge zundj en dao mószje later inne hel vör boete. Oppe broederschoeël waasj neet baeter, en de “hieëre” geistelike van ’t kleezje indoktrinieërdjen uch wieter.

Ajje as stadextern minder as viêf kieër inne waek inne kepèl van ’t kleezje um half acht smêrges nao de més góngtj, krieëgdje “strafzaal”. Dan kwoom Pierre Moors (de latere bisschop) op dieënsdigaovendj inne externenstudiezaal vertélle dejje sgoonzessmiddes trök kosj kaome um straf te schriêve. En as det e paar kieër achtereîn gebuuërdje, krieëgdje “strafzaal-tot-nader-order” en woordje op eure vri-jje goonszigemiddig vuuërluîpig létterlik en figuurlik oonger de panne. Det oeëverkwoom miene kammeraod Wiel N e paar kieër. Dae woeërt kniensgiftig en deej ’n hêmpelke sókker in de benzinetênk van prefesser Joske Janssen zien skoêterke, mét alle desastreuze gevôlge vandien. Hae hieët z’n studie oppe Riêks-HBS in Remundj aaf kinne make. Hae és toch groeëtmajoeër in ’t leger gewoeëre, mer toen waasse allang neet mieër RK. ’t És ’n vuurvâl waat oonger aod-kleezje-studênte nog gaer aanne stamtaofel gememorieërdj weurtj.

© Frits Weerts / Bullseye Publishing

Boek Stamtäöfelke kopen
‘t Book es te koup beej de bookhândel (Bruna, Primera), de oetgaever Bullseye Publishing en beej Frits zelf (bestelle via e-mail) vör de priês van 24 eurokes.

Vorig artikelFilmdocumentaire -De Wêrf-
Volgend artikelProgramma Weert Totaal Festival compleet