WEERT – Hoe zou het kasteel op de Biest er nu uitgezien hebben in de middeleeuwen? Die vraag hield Bart Maes, eigenaar van Artis Communicatiebureau tegenover de ruïne van de kasteelspoort bezig. Hij vroeg Yves Paquay, student architectuur in Brugge op basis van een een aantal bekende en minder bekende gegevens een visualisatie te maken.
Vandaag op Open Monumentendag kunnen we dan trots het resultaat laten zien. Yves Paquay: ‘Het was een uitdaging om het kasteel van Weert te kunnen reconstrueren, ik ben dik over het aantal uren heengegaan…’ Bart Maes: Indrukwekkend groot, als je het nu op deze manier kan bekijken. We hebben de animatie toegevoegd aan de website www.weertinkaart.nl zodat Weertenaren en toeristen nu zien hoe imposant het kasteel was in de tijd van de graven Van Horn.
Kasteel Nijenborgh (houthandel Scheijmans / Kasteel op de Biest) is een ruïne van de tussen 1455 en 1461 door Jacob I van Horne gebouwde waterburcht. Deze burcht was de zetel van de heren van Weert, de latere graven van Horn, en bestond uit een hoofdburcht en een, eveneens 15e-eeuwse, voorburcht. De hoofdburcht was gelegen op een dubbel omgracht terrein en had een rechthoekig grondplan van circa 75×60 meter met een ommuurde binnenplaats. Op de hoekpunten lagen vier torens, waarvan op de noord- en zuidhoek twee forse vierkante torens met hoge spitsen en laatgotische architectuur, met grote ramen, arkeltorentjes, dakkapellen en een traptoren, en twee kleinere ronde torens op de beide andere hoeken. Het had een grote, zeer hoge woonvleugel met trapgevels, die was geplaatst tegen een van de lange zijden, een poortgebouw en voor het overige was het gesloten door een kasteelmuur.
Kasteel Nijenborgh werd meerdere malen belegerd tijdens de Tachtigjarige Oorlog, afwisselend door de Spaanse en Staatse troepen. Het werd onder andere in 1578 door Willem van Oranje ingenomen maar nauwelijks drie maanden later in februari 1579 weer door het leger van de Hertog van Parma heroverd. Het kasteel werd in 1702 tijdens de Spaanse Successieoorlog vrijwel geheel verwoest door de troepen van de hertog van Marlborough, John Churchill (voorvader van Winston Churchill). Alleen de ruïne van de toegangspoort van de voorburcht en resten van enkele hoektorens getuigen nu nog van de aanwezigheid van dit kasteel.
Het kasteel bleef in bezit van de prinsen van Chimay, maar werd niet meer door hen herbouwd. Het raakte verder in verval omdat deze eigenaars er zich nauwelijks om bekommerden en liever in hun kastelen in Henegouwen verbleven. In 1841 werd de ruïne aangekocht door Louis Beerenbroek, voormalig burgemeester van Weert. Hij liet op de oostelijke torenresten een geheel nieuw herenhuis bouwen dat de naam kreeg “Huis Op de Biest”. Later woonden er nog de families Coenen, Mathijsen, Wolterbeek en Scheijmans. Deze laatste familie staat al sinds 1923 te boek als eigenaar van de huidige gebouwen en heeft er een houthandel gevestigd.
