Rondleiding

De wandeling start in de grote kerk met een korte presentatie over de geschiedenis van de kerk en de aanwezige grafkelders van de graven van Horne. Aansluitend wordt er een bezoek gebracht aan de onlangs ontdekte grafkelder, de kapel en de tuin. De rondleiding eindigt op de via een middeleeuwse wenteltrap bereikbare zolder. Deze ziet eruit als een omgekeerd houten schip en bevat een geheime schuilkamer, die door de minderbroeders franciscanen tijdens de Franse Revolutie in gebruik werd genomen.

Geschiedenis

De Paterskerk (de Aldenborgh) was de eerste burcht van de Graven van Horne, gebouwd omstreeks 1290. In de 14de en 15de eeuw was deze burcht het bestuurscentrum van de macht in de regio. Graaf Jacob I van Horne (1433-1488), heer van Altena, Kortessem, Montigny, Weert, Wessem, Bocholt, Cranendonck en Eindhoven, schonk deze ‘Aldenborgh’ in 1461 op verzoek van zijn vrouw Johanna van Meurs aan de Minderbroeders Franciscanen.

Dynastieke grafkerk van de graven van Horne

De paterskerk is de dynastieke grafkerk van de graven van Horne. In de kerk bevindt zich een grafkelder met graaf Jacob I (†1488) en zijn zoon graaf Jacob II (†1502). In het koor van de kerk bevindt zich de grafkelder van graaf Jan van Horne (†1541), broer van graaf Jacob III en de stiefvader van graaf Philippe de Montmorency. Ook zijn vader Joseph de Montmorency (Bologna, †1529) zou op verzoek van zijn vrouw Anna van Egmont (1504-1574) in de Paterskerk (deels) herbegraven zijn.

Hieronymus klooster uniek in Nederland

Van slechts 13 van de 57 middeleeuwse kloosters in Nederland is de kerk bewaard. In 8 van deze kerken worden nog erediensten gehouden, waaronder de Paterskerk in Weert. De Paterskerk is echter de enige middeleeuwse kerk die sindsdien onafgebroken door de minderbroeders Franciscanen wordt gebruikt. Het klooster is sinds 1997 in gebruik als verzorgingshuis en biedt plaats aan 66 bewoners.

Praktische informatie

De rondleiding start op zondag om 13.00 uur, duurt ca. 2 uur en kost € 10,- per persoon, inclusief een ‘ eigen’ kloosterbiertje na afloop. Ga voor meer informatie naar https://www.weertzzz.nl/product/wandelingen/rondleiding-paterskerk/.

Het bericht Rondleiding door de dynastieke kerk van de graven van Horne verscheen eerst op MLA Stories.

De inname van de stad Weert in augustus 1702 verliep zonder grote tegenstand. De poorten van de stad zouden ongeveer één uur door de Fransen verdedigd zijn, waarna dezen zich op het kasteel terugtrokken. Het kasteel is toen twee dagen door de belegeraars gebombardeerd, heeft als gevolg daarvan vlam gevat en is uitgebrand. Daarna zijn de muren van het kasteel deels afgebroken. De grachten rondom het kasteel waren in die tijd ruim 12 meter breed. De muren van het kasteel zijn 12,5 meter hoog en 2,5 meter dik.

Burgemeester en bewoner François Coenen (1856-1902) liet de waterdoorlaat voor de brug maken en de smeedijzeren poort in ca. 1885. Oorspronkelijk zat er een ophaalbrug voor het gebouw.

Op de achtergrond links is de Aldenborgh (het oude kasteel) zichtbaar, sinds 1461 in gebruik door de minderbroeders franciscanen. Zichtbaar is het gastenkwartier gebouwd in 1892 en in 1959 weer afgebroken een doorgang naar de tuin en en een kapel.

Het bericht 1917 – Kasteelpoort Nijenborgh Weert verscheen eerst op MLA Stories.

De Bescherming Bevolking (BB) was de Nederlandse organisatie voor civiele bescherming die in 1952 werd opgericht om de bevolking in tijd van oorlog te kunnen beschermen. De organisatie was opgezet naar Engels model waar de civiele bescherming een belangrijke rol had gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Functie
De taak die de overheid aan de Bescherming Bevolking had toebedeeld, was die van het verrichten van hulp aan de bevolking onder bijzondere omstandigheden zoals de gevolgen van oorlogshandelingen, maar ook grootschalige rampenbestrijding. Ze kende onder meer een brandweerdienst, een eerstehulpdienst en een reddingsdienst. De BB werd ook belast met het voorlichten van de burgers. Begin jaren 50 ging men nog uit van een oorlog met conventionele wapens, maar vanaf de tweede helft van de jaren 50 ging men ervan uit dat de Derde Wereldoorlog zeer waarschijnlijk met kernwapens zou worden uitgevochten.

Vrijwilligers
De BB had een kern van medewerkers in overheidsdienst en verder bestond de organisatie uit vrijwilligers. In 1956 telde de organisatie ruim 160.000 vrijwilligers. Er waren ongeveer 200.000 medewerkers nodig om de organisatie volledig te bemensen. Ondanks een intensieve wervingsactie lukte het niet om de organisatie compleet te krijgen.

Noodwachtplichtigen
Intussen was de militaire dreiging sterk gewijzigd. De wereld moest zich voorbereiden op de mogelijkheid van een kernoorlog. Er werd een nieuw organisatieonderdeel opgericht, de ABC-dienst, voor beschermingsmaatregelen bij oorlogvoering met atoomwapens (kernwapens), biologische wapens en chemische wapens. Men dacht daarvoor ongeveer 40.000 getrainde functionarissen nodig te hebben.

Om volledige bemensing van de organisatie te bereiken werd in 1958 de noodwachtplicht ingevoerd. Mannen die buitengewoon dienstplichtig waren, werden verplicht noodwachter bij de BB. Na invoering van de verplichte deelname kwam de organisatie in korte tijd op sterkte en geleidelijk aan verdween de vrijwillige BB’er. Tot de opheffing van de BB in 1986 bleef de noodwachtplicht van kracht.

Een andere maatregel was dat in 1956 het Korps Mobiele Colonnes (KMC) werd ingesteld, een legeronderdeel dat voornamelijk tot doel had de BB bij te kunnen staan bij calamiteiten, door mankracht en materieel beschikbaar te stellen. Het KMC heeft tot eind 1992 bestaan. Vanaf de jaren zeventig werd er voortdurend bezuinigd op de BB. Op 7 december 1981 deelde de Minister van Binnenlandse zaken mee dat de BB geleidelijk en gefaseerd zou worden opgedoekt. Formeel werd de BB op 11 juni 1986 opgeheven.

Foto’s: © Bart Maes

Het bericht Schuilkelders BB herontdekt in voormalig Hieronymus klooster in Weert verscheen eerst op MLA Stories.

Broeder Gaby, de prior, en broeder André, familiaris, verhuizen dan naar de abdij van Westmalle, die de Achelse vestiging onder haar hoede heeft. Een historisch gebeuren, want de Sint-Benedictusabdij, zoals de Achelse Kluis officieel heet, is sinds 1846 met monniken bevolkt – 174 jaar dus. Destijds bezat de abdij veel grond in de buurt, die door de broeders werd bewerkt. In 1989 werd het grootste deel van die gronden verkocht aan het Nederlandse Staatsbosbeheer en het Vlaamse Gewest. In maart 2004 werd het complex als monument erkend door de Vlaamse overheid en in 2018 als vastgesteld bouwkundig erfgoed.

Achelse trappist blijft
Nu er een einde komt aan de religieuze bestemming van de abdij zal in de toekomst de nadruk komen te liggen op de toeristische kant en haar functie als toegangspoort tot het omliggende natuurgebied waarin diverse wandelroutes zijn uitgetekend. De bierproductie zal worden voortgezet – de benaming “Achelse trappist” mag behouden blijven – en een deel van het gebouwencomplex wordt sinds eind vorig jaar ingenomen door de uit Brazilië afkomstige christelijke leefgemeenschap Fazenda da Esperança.

Het bericht Laatste trappistenbroeders verlaten klooster & brouwerij de Achelse Kluis verscheen eerst op MLA Stories.

Het angelus (voluit Angelus Domini; Nederlands de Engel des Heren) is een katholiek gebed dat van oudsher driemaal daags gebeden wordt: om zes uur ‘s morgens, twaalf uur ‘s middags en zes uur ‘s avonds. Waar voorheen de gelovigen hun werkzaamheden stopten om te bidden is dit gebruik grotendeels in onbruik geraakt.

Het gebed wordt aangekondigd door het luiden van een kleine klok, het angelusklokje. Hierbij worden drie slagen op de klok gegeven waarna een aanroep met Weesgegroet Maria wordt gebeden. Nog tweemaal volgen drie slagen op de klok met een nieuwe aanroep en Weesgegroet. Ten slotte wordt de klok gedurende twee minuten geluid en wordt een afsluitend gebed gebeden.

De benaming angelus is afgeleid van de Latijnse beginwoorden “Angelus Domini nuntiavit Mariae” (“De Engel des Heren heeft aan Maria geboodschapt”). In zijn huidige vorm bestaat het angelus sinds 1571, de tijd van paus Pius V.

In de Angelustoren hangen de volgende klokken:

• Klok met als gietjaar 1668, Gieter anoniem, diameter 65 cm en een gewicht van 149 kg met als opschrift AD HONOREM DEI OPT. MAX. B.V. MARIAE S.P.N. FRANCISCI ET S.HIERONYMI FUSA SUM
• En het angelusklokje met als gietjaar 1641, Gieter P. de Clerck, diameter 35 cm en een gewicht van 30 kg.

Het bericht Angelustorentje van Weerter paterskerk geschilderd verscheen eerst op MLA Stories.

Pastoor Tervoort (65) groeide op in Heerlen en woonde lange tijd in Heer. Hij studeerde aan de sociale academie in Sittard en werkte daarna twaalf jaar in een kinderbeschermingsinternaat in Maastricht. In 1989 besloot hij zijn priesterroeping te volgen, waarna hij in 1995 werd gewijd. Daarna werkte hij diverse jaren in parochies in het Aartsbisdom Utrecht. In 2008 keerde Tervoort terug naar Limburg om pastoor te worden van de parochies H. Oda in Boshoven en H. Hiëronymus en Antonius in Laar, allebei in de gemeente Weert..

Hij wordt nu pastoor en moderator van het cluster Terlinden-Margraten. Dat omvat de parochie H. Gerlachus in Banholt, H. Brigida in Noorbeek, H. Franciscus van Assisië in Reijmerstok en H. Margarita in Margraten, alsmede van de parochie H. Barbara in Scheulder zodra deze zich bij de federatie heeft aangesloten. Pastoor Tervoort zal begin september aan zijn nieuwe taak gaan beginnen.

Het bericht Pastoor Paul Tervoort volgt overleden pastoor René Graat op verscheen eerst op MLA Stories.

De afgelopen week is in de Paterskerk in Weert onderhoud gepleegd aan het gebouw. Tijdens een rustig momentje hebben werknemers van het bouwbedrijf Expert Group op verzoek van bestuurslid Bart Maes een betonplaat vrijgemaakt. Daaronder bleek een trap te liggen die toegang geeft tot een kelder. Samen met Aldenborgh bestuurslid en amateurarcheoloog Bouke Kouters namen de mannen een eerste kijkje in de kelder. De kelder is deels gebouwd met grote mergelblokken en overdekt met een stenen gewelf. In de muren zijn tal van namen gekrast van broeders maar ook van buurtbewoners. In een van de muren is een hakenkruis te zien met het jaartal 1934 en de naam P. Wülstan.

In de grafkelder is ook een grote zware muur te zien, die wellicht het fundament is van de buitenmuur van het eerste kerkje van de franciscanen. Afgelopen zaterdag bezochten ambtenaren van de gemeente Weert: Joke Jongeling, beleidsadviseur monumenten & architectuur, Wim Truyen, beleidsadviseur cultuur en John van Cauteren, conservator gemeentemuseum W. de grafkelder. Bouke Kouters (Stichting streekarcheologie Peel, Maas en Kempen) maakte een eerste inventarisatie van de omvang van de kelders.

Foto’s: Artis Mediagroep | Dion Huiberts

In 1931 publiceert pater Hilarius van Rooy  een uitvoerige bouwgeschiedenis over de Weerter Paterskerk. Daarin beschrijft hij  dat het eerste kerkje werd gebouwd op een plaats waar voorheen een gedeelte van het oude kasteel (de Aldenborgh) van de graven van Horn zich bevond. De enige resten zouden zich ondergrond bevinden. Er zouden nog enkele stukken ondergrondse gangen toegankelijk zijn, die zich zouden bevinden onder het Antonius altaar. (Het vroegere groentekeldertje). Misschien zijn ze ooit gebruikt als grafkelder of als ingang van grafkelders. Ze zijn aan twee zijdes toegankelijk geweest.  De gangen zijn in lengte teruggebracht toen men het huidige doksaal (houten wand die het schip scheidt van het priesterkoor). Een van de pijlers rust op het muurtje (40 cm breed) dat de gang nu afsluit. Wat daar achter lag heeft men laten instorten. “Daar zijn vele beenderen en ook een intacte schedel gevonden’ Wellicht dat de begraafplaats van Philippe de Montmorency, de graaf van Horn en heer van Weert zo toch nog ooit gevonden wordt.

In de paterskerk werden graaf Jacob I en graaf Jacob II begraven. Ook graaf Jan van Horn, de stiefvader van Philippe de Montmorency, graaf van Horn en heer van Weert ligt begraven in deze kerk.

Het bericht Grafkelder Aldenborgh Weert herontdekt verscheen eerst op MLA Stories.

Onder hen een bijzondere broeder, de zoon van een molenaar uit Deurne, Frits Holten. Bijna zeventig jaar geleden trad deze thans 86 jarige broeder in bij de minderbroeders Franciscanen in Weert. Als broeder Ignatius begon hij zijn franciscaanse leven, dat hem naar meerdere plaatsen bracht, Venray, Katwijk, Maastricht, om uiteindelijk weer in Weert terecht te komen.

Ondanks zijn hoge leeftijd zet hij zich nog altijd voor 100% in voor zijn medebroeders, voor de bewoners van Zorgcentrum Hieronymus, voor de kippen in het dierenverblijf. Daarnaast is hij koster van de kapel van de minderbroeders franciscanen en verwijdert hij dagelijks het onkruid tussen de stenen op het plein voor het Zorgcentrum, de Paterskerk en het Franciscus Huis Weert.

Dat plein wordt op initiatief van het Franciscus Huis Weert nu het Frits Holten Plein, Broeder-Franciscaan, een verdiend eerbetoon aan een bijzonder en kostbaar mens. Het naambord wordt onthuld op vrijdag 1 november 2019 om 11.15 uur bij de zij-ingang van het Franciscus Huis Weert.

Zie ook het artikel in Franciscanen.nl 2009 nr. 1

Het bericht Eerbetoon aan Weerter minderbroeder franciscaan: Frits Holten plein verscheen eerst op MLA Stories.

2018 is in Weert uitgeroepen tot Van Hornejaar, want het is 450 jaar geleden dat de graaf Van Horne samen met zijn kompaan de graaf van Egmont werd onthoofd op de Markt in Brussel. Deze onthoofding zorgde voor een schokgolf door Europa en was mede aanleiding tot het begin van de Tachtigjarige Oorlog, die uiteindelijk leidde tot het ontstaan van Nederland. De Van Hornes vervullen daarnaast een speciale rol in de geschiedenis van Weert, omdat ze een belangrijke invloed hebben gehad op het ontstaan van de stad vanaf de 14e eeuw.

Vriendenactiviteit: exclusieve rondleiding
Tijdens deze Special organiseerde het projectbureau Open Monumentendag een eerste Vriendenactiviteit: ‘De Aldenborgh, de dynastieke kerk van de graven Van Horne’. Vrienden kregen een kijkje achter de schermen van de Paterskerk – een middeleeuws Franciscaner klooster – en hoorde wat dit klooster te maken heeft met de geboorte van Nederland. De Vrienden van Open Monumentendag die vergezeld werden door Open Monumenten directeur Edith den Hartigh kregen een exclusieve rondleiding langs de restanten van de Weerter gracht en de kloostertuin met de werkmanshuizen uit de 17e eeuw.

Men hoorde wat de geschiedenis is van kerk en klooster, maar ook wat de band is van Frank Rijkaard en de Franciscanen. Op de plek van de Paterskerk lag de Aldenborgh, het eerste versterkte huis van de graven Van Horne in Weert, gebouwd omstreeks 1250. In de kerk liggen meerdere graven van Horn begraven. Deze exclusieve rondleiding werd gegeven door Bart Maes, bestuurslid en al ruim 20 jaar vrijwilliger van stichting Paterskerk de Biest.

Het bericht Geslaagde eerste Open Monumentendag Vriendenactiviteit in Weert verscheen eerst op MLA Stories.

De Sint-Benedictusabdij, beter bekend als de ‘Achelse Kluis’, ligt op de grens tussen Noord-Brabant (Nederland) en Noord-Limburg (België), in een ruim natuurgebied van akkers, bossen en heide, aan de oevers van de Warmbeek (B) / Tongelreep (NL). De open dagen (wandeling met gids) zijn op  zondag 30 september en zondag 7 oktober van 10 tot 17 uur. De toegang is gratis. Aanmelding is niet nodig.

Trappistenavonden
Op dinsdag 25 en donderdag 27 september zijn er trappistenavonden in de kloosterrefter, telkens voor 92 deelnemers. De avond duurt van 18.00 tot 21.00 uur. De maaltijd bestaat uit brood en kaas van Westmalle. De kosten van € 20,- per persoon exclusief drank kunnen op de avond worden afgerekend. Er is uiteraard Achelse Trappist verkrijgbaar.
U kunt zich voor een trappistenavond inschrijven via email.

Een lange religieuze traditie
Het gebied rond de Achelse Kluis kent een lange religieuze traditie. Al in 1656 werd in de omgeving, op een perceel heidegrond tussen Zwartven en Kerkeven, een grenskapel gebouwd. Het was de natijd van de godsdienstoorlogen. Katholieken uit het naburige protestantse Nederland konden er hun erediensten houden. In 1686 stichtte Petrus van Eijnatten uit Eindhoven hier een gemeenschap van kluizenaars. Sinds die tijd is de ‘Achelse Kluis’ een centrum van gebed, beschouwing en christelijke cultuur.

Stichting abdij
Na een onderbreking als gevolg van de Franse Revolutie, namen de trappistenmonniken van Westmalle de religieuze draad weer op en stichtten in 1846 op deze plek de Sint-Benedictusabdij. De monniken leefden in de geest van de cisterciënzerorde, volgens de regel van Benedictus. De nieuwe gemeenschap groeide gestaag en stichtte op haar beurt dochterhuizen in Echt en Diepenveen (Nederland), in Rochefort (België) en in Kasanza (Democratische Republiek Congo).

Achels trappistenbier
Na de Tweede Wereldoorlog werd gestart met de bouw van een nieuwe abdij. Slechts twee van de vier geplande vleugels werden gerealiseerd. De gemeenschap telde toen om en bij de honderd monniken. Ze speelden jarenlang een voortrekkersrol op het gebied van landbouw en veeteelt en oefenden allerlei ambachtelijke activiteiten uit.
In 1989 werd het grootste deel van de landbouwgronden als natuur- en recreatiegebied verkocht aan het Nederlandse Staatsbosbeheer en het Vlaamse Gewest. De kleine monnikengemeenschap die vandaag is overgebleven, is nu voor haar inkomsten voornamelijk aangewezen op handelsactiviteiten, waaronder de verkoop van zelf gebrouwen Achels trappistenbier.

Fazenda da Esperança
In 2018 ruimen de monniken plaats in voor de leefgemeenschap ‘Fazenda da Esperança’ (boerderij van de hoop). De monniken blijven bij het klooster wonen. In de ‘boerderijen van de hoop’ worden mensen met een afhankelijkheidsproblematiek, maar die ‘clean’ zijn, geholpen om hun leven vanuit het evangelie weer op de rails te krijgen. Het is een gesloten leefgemeenschap met een dagindeling die even strikt is als in een klooster, met andere woorden: gemeenschapsleven, arbeid en gebed. De bewoners nemen een jaar lang afstand van familie en vrienden, maar ook van bijvoorbeeld multimedia, alcohol en nicotine.

Het bericht Open dag kloosterslot de Achelse Kluis Hamont-Achel verscheen eerst op MLA Stories.

In het centrum van Weert, gelegen aan de Biest staat de monumentale paterskerk. Een heel bijzondere locatie; een franciscaner klooster en kerk uit 1461. Er wordt al meer dan 550 jaar gebeden, gedoopt, getrouwd en begraven, gewandeld, gewerkt, bier gebrouwen, gehandeld en gemusiceerd.

Representatieve ruimte
De paterskerk bood voor al die gelegenheden een grote representatieve ruimte in de stad Weert. De huidige Paterskerk vervult in het stadleven een vergelijkbare rol in een andere tijd. Ook nu ontmoeten mensen elkaar hier, zijn tentoonstellingen te bezichtigen, worden feestelijke en plechtige bijeenkomsten gehouden en vinden er culturele manifestaties plaats. Dit alles gebeurt in een prachtige monumentale ambiance die de band met het verleden direct zichtbaar maakt.

Religieus gebruik
Het koor(gedeelte) van de kerk -ook wel kapel genoemd- wordt sinds 1461 dagelijks gebruikt door de Minderbroeders Franciscanen, Communiteit Weert. Inmiddels maken ook de bewoners van het Zorgcentrum Hieronymus, dat gevestigd is in het voormalige klooster ernaast gebruik van deze kapel. Deze diensten zijn voor iedereen toegankelijk. U gebruikt de ingang van verzorgingshuis Hieronymus, bij de receptie rechtdoor. Aan het einde van de gang rechts bevindt zich het koor / kapel.

Maandag t/m Zaterdag
09.15 uur: Ochtendgebed en Eucharistie
17.30 uur: Avondgebed / Vesperviering

Zondag
9.30 uur: Ochtendgebed
10.30 uur: H. Mis

Het bericht Creatura zingt tijdens Eerste Pinksterdag in de Paterskerk in Weert verscheen eerst op MLA Stories.

Zij behoorde als zuster al 65 jaar lang bij de Sociëteit van het Heilig Hart. De Sociëteit van het Heilig Hart (Religiosa Sanctissimi Cordis Jesu, RSCJ) is een katholieke congregatie die in 1800 door de Heilige Madeleine-Sophie Barat (1779-1865) werd gesticht met als doel de dochters van vooraanstaande families in pensionaten te onderrichten en te vormen tot goede, christelijke huismoeders.

De congregatie telt vandaag ca. 3.700 leden verdeeld over 507 gemeenschappen in 44 landen. In België heeft de congregatie huizen in Antwerpen, Brussel (Sacré-Coeur de Lindthout in Sint-Lambrechts-Woluwe), Bergen en La Ramée. In Nederland hebben de zusters huizen in Den Haag en Weert. De Nederlandse tak van deze congregatie heeft ook de middelbare school Sophianum in Gulpen opgericht.

Het klooster was eerder gevestigd in Venlo. De zusters verhuisden in 1998 naar zorgcentrum Hieronymus in Weert, toen nog uitsluitend een zorgcentrum voor de minderbroeders franciscanen in Weert. De uitvaart vindt plaats op woensdag 2 mei om 12.00 uur in het Hoogkoor van de kerk van de minderbroeders Franciscanen, Biest 43 te Weert.

Het bericht Oudste inwoonster van Weert (105) zuster Hilda Stulemeijer overleden verscheen eerst op MLA Stories.

De kerststal is van 17 t/m 31 december dagelijks te bezoeken van 13:30 tot 17:00 uur. De ingang vindt u aan de Maasstraat 17, bij de poort van ons gastenhuis. Entreekosten zijn 2 euro. Voor kinderen t/m 12 jaar is de entree gratis. Het begeleidende boekje kost 1 euro.

De kerststal wordt georganiseerd door een aantal ondernemers uit de Maasstraat, verenigd in de Stichting Vrienden van de Birgittinessen Weert. De financiële opbrengst van de entree en het boekje worden gebruikt om de Kerststal te bekostigen. Wat er overblijft, schenkt de Stichting ten behoeve van het onderhoud van ons klooster.

Het bericht Kerststal terug van weggeweest verscheen eerst op MLA Stories.