Jos Mans (pluimvee, zoogkoeien en een zorgboerderij), Wilbert Mans (akker- en tuinbouw) en Frank Wolters (akker- en tuinbouw) zijn leden van de Boeren van Weert. Zij willen de biodiversiteit stimuleren en dragen daarom allen een steentje bij om het voortbestaan van insecten te helpen.

Wilbert: “Het is een slecht jaar voor insecten zoals vlinders, hommels en bijen. Doordat hun aantallen afnemen, worden er minder planten en bloemen bestoven en dat is problematisch voor de fruitteelt en veel andere gewassen.” Jos vult aan: “Hiermee is onze bedrijfsvoering mede afhankelijk van een goede biodiversiteit en een gezonde populatie insecten. Daarbij werken wij zelf als boeren met de natuur samen: voor ons reden genoeg om te investeren in een betere biodiversiteit.”

Bijenkasten

De heren van Boeren van Weert hebben, net zoals vele andere leden, een aantal jaar geleden een bijen- en/of insectenhotel op hun erf neergezet. Voor bijen is voortplanting tegenwoordig moeilijker, omdat er minder nectarbloemen te vinden zijn. De gangetjes in het hotel zijn voor bijen een plek om hun eitjes te leggen. Tussen elk eitje leggen de bijen een balletje van stuifmeel en nectar. De larven eten hiervan als ze na drie dagen uit het eitje komen. Vervolgens blijven de larven hier nog zes dagen en ontwikkelen ze zich tot een koningin (7 dagen), een werkster (12 dagen) of een dar (15 dagen), waarna ze uit de pop komen en zich door de deksel van de cel een weg naar buiten knagen.

Naast de bijenhotels creëren de Boeren van Weert bloemenbermen aan de rand van hun akkerranden, die als thuishaven en broedplaats voor insecten dienen. “Boeren doen er goed aan om de diversiteit te benutten. Diversiteit in planten en dieren zorgt voor een sterk ecosysteem, waaronder een gezondere bodem”, zegt Wilbert. “De bloemenbermen voorkomen ook dat vuil uit sloten en beekjes op de akkergrond terechtkomt”, voegt Frank toe.

De heren hebben ieder verschillende bloemsoorten in hun akkerranden groeien. “Elke boer heeft weer baat bij een ander type bloem”, zegt Frank. “Onze preigrond heeft profijt van de bloem Facelia, die als natuurlijke plaagbestrijder dient. Wilbert heeft Afrikaantjes geplant die op een natuurlijke wijze minuscule aaltjes (wormpjes) bestrijden. Deze zijn onzichtbaar voor het blote oog, maar zeer schadelijk voor de wortels van de gewassen.” De heren zijn blij dat ze zelf ook nog baat hebben bij de bloemen. “Onze akkerrand is dure landbouwgrond, die door de bloemenbermen economisch niet rendabel is voor ons. Maar als Boeren van Weert vinden we het belang groter wegen om een veilige haven te creëren voor de bijen, insecten en vlinders. Daarbij oogt het ook nog eens mooi voor passanten. Als boeren doen we veel meer voor de natuur dan menig burger denkt. We moeten dit soort activiteiten alleen beter communiceren met onze burgers.”

De drie heren zijn het erover eens dat de Nederlandse boeren in veel opzichten een positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Jos: “Met het verzorgen van onze gewassen maken we niet ‘alles’ kapot, zoals sommige mensen denken. Als we gewasbeschermingsmiddelen spuiten, doen we dit vaak ‘s nachts. Deels omdat het voor ons gemakkelijker is als de zon niet schijnt en het vaak windstil is, maar bovenal ook omdat er ‘s nachts geen bijen en vlinders vliegen. We willen dieren niet onnodig verstoren en houden daarom in onze werkwijze rekening met de natuur.”

Iedereen draagt bij

Om de biodiversiteit op optimale wijze te stimuleren, is het volgens de boeren van essentieel belang dat niet alleen zijzelf, maar ook de ‘gewone’ burger een actieve rol speelt. Wilbert benadrukt dat zelfs kleine veranderingen in onze tuinen een grote impact kunnen hebben. “Een manier om bij te dragen is bijvoorbeeld het vergroenen van je stenen tuin,” legt hij uit. “Het vervangen van stenen door gras, het planten van een heg en het toevoegen van diverse planten in potjes kan de biodiversiteit aanzienlijk bevorderen. Het is een gezamenlijke inspanning die vereist is. Door samen te werken, hopen we dat er in de toekomst weer een overvloed aan insecten zal zijn die rondvliegen, en zo een gezond ecosysteem creëren. Door bewustwording te vergroten en deze praktijken te bevorderen, kunnen we een positieve verandering teweegbrengen en de natuurlijke balans herstellen. Het is van cruciaal belang dat we gezamenlijk stappen ondernemen om onze omgeving te beschermen en te koesteren, zodat toekomstige generaties kunnen genieten van de pracht en diversiteit van de natuur.”

Volgens de boeren heeft de overheid hier ook een rol in. “De overheid wijst vaak naar boeren voor het komen met oplossingen voor problemen”, zegt Jos. Daardoor wordt ons beroep niet aantrekkelijk gemaakt voor de jeugd. Er zijn steeds minder jonge boeren die het bedrijf van hun ouders willen overnemen en het aantal boeren in Nederland neemt de komende jaren af.” Wilbert voegt toe: “Dus als de jonge boeren de bedrijven niet doorzetten, hoe ziet de overheid de toekomst van de biodiversiteit voor ogen als een groot deel van de akkers wegvalt? Onze landbouw levert een groot aantal diverse gewassen die mede de biodiversiteit in stand houden. Daar moet eens grondig over worden nagedacht.”

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Het bericht ‘Als boer doen we meer voor natuur en insecten dan menig burger denkt’ verscheen eerst op MLA Stories.

Gimala Geitenmelkerij

Gimala staat voor: Giedo, Mark, Laura, de drie kinderen van Martien en Annelies Indenkleef-Huijsmans. De oorsprong van het bedrijf ligt in de Veldstaat in Stramproy, waar Martiens’ vader Giet de onderneming begon. Destijds moest het bedrijf plaatsmaken voor de uitbreiding van het dorp Stramproy. Giet is vervolgens verhuisd naar de locatie op de Wijffelterbroekdijk te Altweerterheide, waar hij koeien en varkens hield. Toen de leeftijd begon op te spelen, heeft zoon Martien het bedrijf overgenomen. Door het idee van Annelies begon hij op een tweede locatie aan de Kruisdijk in Altweerterheide met het houden van melkgeiten. In 1997 zijn de varkens verdwenen en vervolgens zijn ook in 2001 de laatste koeien gemolken. Uiteindelijk is er ook een tweede stal verrezen op de locatie aan de Wijffelterbroekdijk voor het melken van geiten. In 2010 is de oudste zoon Giedo in het bedrijf (maatschap) gestapt. “We hebben toen plannen gemaakt om het bedrijf verder te laten groeien”, vertelt Giedo. “In 2017 is daarom op dezelfde locatie de derde stal verrezen en is Gimala een B.V. geworden.

Huwelijksaanzoek

Giedo resideert samen met zijn vrouw Evie en hun twee kinderen, Rens en Yana, in een vrijstaand huis in het dorp Stramproy. Zijn ouders wonen op de boerderij nabij de geitenstallen, en Giedo en zijn gezin zullen pas naar de boerderij verhuizen wanneer zijn ouders een geschikte woning vinden. Tot die tijd verblijven ze in het huis in het dorp, dat volgens Evie nogal wat nieuwsgierige toeschouwers aantrekt. “Ik kijk er echt naar uit om op de boerderij te wonen, zonder buren of mensen die voorbijlopen en naar binnen gluren,” aldus Evie.

Giedo leerde Evie, afkomstig uit Neeroeteren (BE), kennen bij een concert van Rowwen Hèze tijdens de Heijfeesten in Neeroeteren. Evie: “De vonk sloeg al snel over. Op 15 augustus begonnen we te ‘vrijen’, op 1 november woonden we samen en op Sint-Nicolaasdag kwam ik erachter dat ik zwanger was. Het is heel snel gegaan.” Op 11 september beviel ze van zoon Rens. Vijf dagen nadat ze uit het ziekenhuis terug was met haar pasgeborene, ging Giedo op zijn knieën voor een huwelijksaanzoek. Daar stond Evies hoofd nog helemaal niet naar. “Mannen snappen dat niet”, lacht ze. “Mijn eerste reactie was een afwijzing, maar al snel had ik spijt van deze uitspraak. Een uur later gaf ik aan toch te willen trouwen.” De bruiloft werd gepland, maar voor deze kon plaatsvinden had Evie nog een verrassing in petto voor haar toekomstige man. Reden hiervoor was haar schuldgevoel over haar eerste reactie op het huwelijksaanzoek. Op 11 september, precies twee jaar na kennismaking, ging het stel weer naar een concert van Rowwen Hèze. Evie regelde een verrassing met de bandleden en vroeg Giedo ten huwelijk op het podium in een bomvolle zaal. “Het was een verrassing en een emotioneel moment”, beaamt hij. “Daar droegen de nodige liters bier ook aan bij”, voegt hij er lachend aan toe.” Het toeval bleek dat precies één jaar later dochter Yana werd geboren op dezelfde datum. “11 september blijft voor ons voor altijd een speciale datum”, aldus het koppel.

Zo vader, zo zoon

Op de boerderij zijn de familieleden de hele dag druk in de weer. De taakverdeling is als volgt: Giedo melkt de geiten, vader Martien voedert de dieren en Evie heeft van Annelies in 2021 het stokje lammeren opfok overgenomen, na enkele jaren in de leer geweest te zijn. Voor Giedo is het melken van de geiten zijn favoriete bezigheid. “Dan ben ik op mezelf en kan ik in mijn hoofd belangrijke zaken op een rijtje zetten.” In de avond komt zijn zoon altijd even helpen, omdat hij zijn vader anders niet meer ziet voor het naar bed gaan. Rens is van plan zijn vader op te volgen en switchte onlangs van de middelbare school in Weert naar het Biotechnicum in Bocholt (BE), waarvoor hij elke dag 12 kilometer heen en nog eens terugfietst. Evie: “Hij wil niets liever dan boer worden. Op zijn vorige school zat hij niet lekker in zijn vel omdat hij niet van voetballen houdt zoals zijn leeftijdsgenootjes, maar van tractors. Bij zijn nieuwe school zitten veel meer gelijkgestemden: we hebben er een heel ander kind voor teruggekregen. Hij is veel gelukkiger en behaalt betere cijfers.” Het is precies dezelfde switch van school die Giedo vroeger heeft gemaakt. Vader en zoon hebben naast de studiekeuze nog een overeenkomst. “We hebben allebei last van een ochtendhumeur, net zoals mijn vader dat ook heeft”, zegt Giedo. “Mijn vader moet en zal alleen een rondje langs de geiten maken in de ochtend voordat ik op het erf arriveer. Eerder ben ik niet welkom. Zelf heb ik eerst twee koppen koffie nodig in de ochtend voordat men tegen mij kan praten en mijn zoon is ook niet aanspreekbaar de eerste ochtenduren. Het is denk ik erfelijk”, zegt Giedo met een lach.

Huiswaarts

Om te ontspannen gaan Giedo en Evie graag een dagje naar de sauna. Op vakantie gaan, daar is geen behoefte aan. “Vreselijk vind ik het”, zegt Giedo. “De laatste keer was acht jaar geleden. Toen stonden er tien dagen in de Ardennen op de planning, maar na vier dagen zijn we huiswaarts gekeerd. We hadden er beide genoeg van.” Evie voegt eraan toe: we hebben thuis geiten, hond Jefke en vier huiskatten. We brengen onze tijd graag thuis door met de dieren. Heel af en toe ga ik graag met de kinderen en mijn moeder naar zee, maar nooit langer dan een weekend.”

Giedo hoopt tot aan zijn pensioen te mogen blijven boeren. “Maar in verband met het stikstofdossier weten we nog niet of we een piekbelaster zijn. Als dit wel zo is, stoppen we pas als ze het aan ons komen vragen. Maar daar hopen we natuurlijk niet op. Daar hebben we de derde stal niet voor neergezet (2017), dit zijn flinke kosten geweest.” Evie: “Als we tot ons pensioen mogen boeren, dan doen we dit met alle liefde en plezier.”

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Meer informatie: www.boerenvanweert.nl

Het bericht ‘Als we tot ons pensioen mogen boeren, dan doen we dat met alle liefde en plezier’ verscheen eerst op MLA Stories.

Zittend aan de keukentafel in het huis waar ze is opgegroeid en nu woont met haar man Christian en dochter Mika, deelt Monique van Summeren haar levensverhaal. Tijdens haar studie aan de HAS in Den Bosch moest Monique een bedrijfsplan maken voor een agrarisch project. Doordat er vrienden van Christian in Moniques projectgroep zaten, raakten zij en Christian met elkaar bekend. “Hoewel Christians vrienden me beschreven als ‘speciaal’, wilde hij mij juist leren kennen”, vertelt Monique. “Hij bood aan om mij te helpen met mijn project, en zo begon ons verhaal.”

De twee wilden na hun studie graag een veebedrijf met koeien starten of overnemen bij Moniques ouderlijk huis, maar hiervoor hadden ze onvoldoende financiële middelen. Om geld te sparen werkte Christian eerst jarenlang bij een accountantskantoor en onderhield Monique twee banen. Met dit extra geld konden ze niet hun gewenste veebedrijf met koeien starten, maar uiteindelijk wel een geitenhouderij. In 2001 kochten ze samen één hectare grond vlakbij het ouderlijke huis van Monique in Stramproy. Daarop bouwden ze de geitenmelkerij, die inmiddels is uitgegroeid tot een bedrijf met vijf locaties, verspreid over Nederland en België.

100-urige werkweek

Bij de vijf vestigingen van de familie Van Summeren werken twintig tot dertig vaste (deeltijd)medewerkers, afkomstig uit vele verschillende landen. Er zijn ook een aantal jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt van Risse Groep in Weert die helpen met voor hen passende taken. Monique richt zich met name op de opfokgeiten en het paardenbedrijf. Het verzorgen en opvoeden van haar veertig dressuur- en springpaarden is Moniques – uit de hand gelopen – hobby. Haar dagelijkse routine start om 05.00 uur met het voeren van de paarden. “Paarden brengen mij tot rust”, vertelt ze. “Maar mijn allergrootste liefde en passie zijn de geiten: ik ben een echte geitenboerin.”

Dagelijks gaat ze naar de vestiging waar de opfokgeitjes gehuisvest zijn, ook in Stramproy, op circa 3 kilometer afstand van de thuislocatie. Het voeren en controleren van de dieren is een ochtendvullende taak. ’s Avonds is er wederom een controle- en voerronde bij de lammerenopfok. “We hebben wat hulp met het verzorgen van de opfokgeitjes, maar er gaan weinig dagen voorbij waarop ik de geitjes niet heb gezien”, vertelt Monique. Ik noem ze altijd mijn prinsesjes en zo willen ze ook graag behandeld worden. We leggen ze echt in de watten zodat ze zo gezond mogelijk kunnen groeien om later een goede melkgeit te worden.”

Naast de zorg voor de opfokgeiten wordt de resterende tijd gespendeerd aan administratieve taken. Tot Moniques verantwoordelijkheid behoren onder andere het aansturen van de medewerkers, het verzorgen van de urenregistratie, de planningen en de dieradministraties. Tussendoor en na de laatste avondronde wordt gewerkt met de paarden. Jaarlijks worden er zo’n zes veulentjes geboren die ook in eigen beheer worden opgefokt en beleerd. Hiervoor is ook een medewerkster in dienst; zij helpt met het verzorgen en beleren van de jonge paarden.

Met zo’n 30 medewerkers, 13.000 geiten en 40 paarden zijn de dagen goed gevuld.  “Zonder de verzorging van de paarden mee te rekenen, werk ik gemiddeld 80 tot 100 uur per week. Boerin zijn is hard werken, maar tegelijkertijd ook zeer bevredigend”, zegt Monique. Haar man ziet ze niet altijd evenveel, maar dat zijn volgens haar offers die je in het boerenleven moet brengen. De boerin beschrijft hun rollen thuis als goed verdeeld. “Christian is de ondernemer en denker, terwijl ik meer van de praktische uitvoering ben. Dit werkt voor ons prima. Al ben ik soms te menselijk en niet zakelijk genoeg. Ik wil het iedereen naar zijn zin maken, terwijl Christian juist wat meer een olifantenvel heeft. We vullen elkaar in elk geval goed aan.”

Adoptie

Het levensverhaal van dochter Mika (13) is bijzonder. Zij is geadopteerd uit Bulgarije. “We hebben er acht jaar over gedaan vanaf de dag van aanmelding, totdat we daadwerkelijk een kindje konden adopteren”, vertelt Monique. “Na aanmelding kregen we regelmatig het adoptiebureau en de kinderbescherming over de vloer om te checken of we geschikt waren om een kindje te adopteren. Dat was gelukkig het geval.” Het bureau adviseerde om een kindje onder de vier jaar te adopteren, omdat kinderen zich op deze leeftijd gemakkelijker aanpassen aan nieuwe situaties dan wanneer ze al wat ouder zijn. “Vervolgens kwam onze aanvraag op een stapel terecht, totdat er een match zou zijn.”

Acht jaar later kwam pas het verlossende telefoontje. Monique herinnert zich het moment nog precies. “Ik stond in een winkel in Maasbracht en het telefoontje kwam zó onverwacht. Mijn man en ik hebben op stel en sprong alles laten vallen, want binnen een week moesten we naar Bulgarije om kennis te gaan maken met Mika. Ze was destijds 1,5 jaar.” Pas na een half jaar, nadat alle papieren in orde waren, konden ze Mika ophalen in Bulgarije. Monique was dolblij, maar wist niet hoe snel ze weer terug in Stramproy moest zijn. Haar geiten waren immers aan het lammeren. “Het was de drukste tijd van het jaar voor ons en we moesten in het begin wennen hoe het boerenleven en een jong kindje te combineren. Want Mika moest constant met mij mee van hot naar her. Toen we ontdekten dat Mika het leuk vond om op een steekwagen mee te rijden, reed ik haar op deze manier met me mee de hele stal door. Een handige, praktische oplossing.”

In de loop der jaren is hun dochter uitgegroeid van een verlegen peuter tot een sociale, vriendelijke en knappe jonge vrouw. “Deze eigenschappen heeft ze niet van ons; wij zijn nogal teruggetrokken. Dat is het positieve van adoptie: kinderen erven niet je genen of eigenschappen. Dat gun ik meer mensen”, zegt Monique met een lach. Ze hoopt dat Mika in de toekomst haar biologische familie kan ontmoeten. “Kinderen zijn geen eigendom en een moeder verliest haar recht niet om een moeder te zijn. Het is mijn grote wens dat ze op een dag worden herenigd.”

Liefde voor dieren

In haar vrije tijd gaat Monique graag met haar gezin, lievelingspaard Claus en de koets naar hun vakantiehuisje aan zee. Het duurt echter zo’n vijf dagen voordat ze volledig ontspannen is. Als dat moment eenmaal is aangebroken, wil ze eigenlijk alweer terug naar huis, waar ze zich het meest op haar gemak voelt omringd door haar dieren. Naast geiten en paarden heeft ze ook een heleboel andere ‘kinderboerderijdieren’, zoals ze deze omschrijft. Hiervan is Duitse herder Kyra toch wel de favoriet. Waar Monique is, is ook Kyra. Als ze op kantoor zit te werken, springt Kyra elk kwartier een keer op de vensterbank om door het raam te kijken of ze er nog wel is. Monique: “Dieren zijn altijd eerlijk en blij dat ik er ben. Ik hou veel meer van dieren dan van mensen, omdat mensen niet altijd eerlijk zijn. Ze lachen in je gezicht en praten achter je rug om. Bij mij geldt: ‘what you see is what you get’, maar dat werkt niet voor iedereen. Daarom ben ik geen mensenmens, maar een dierenmens. Ik ben graag op mezelf en mijn dieren bieden mij altijd het gezelschap dat ik nodig heb.”

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Het bericht ‘Dieren bieden mij het gezelschap dat ik nodig heb’ verscheen eerst op MLA Stories.

Giedo Indenkleef en zijn vader Martien hebben sinds 2010 melkgeitenhouderij Gimala B.V. in Weert. Aan huis staan drie stallen, waarin de familie geiten houdt en melkt. Van deze melk worden uiteindelijk voedingsproducten als kaas, melk, ijs en kwark gemaakt.

Dekken

De draagtijd bij geiten ligt tussen de 145 en 152 dagen (vijf maanden). Twee keer per jaar (in het voor- en najaar) worden er lammetjes geboren, zo ook bij de familie Indenkleef. De geiten worden vervolgens weer gedekt als ze ongeveer zeven maanden oud zijn. De familie Indenkleef heeft vijftig eigen bokken, die bij de vrouwtjes rondlopen en ze dekken. Daarnaast worden er ieder jaar vijftig geiten kunstmatig geïnsemineerd om vers bloed in de stal te krijgen en inteelt te voorkomen. De eerste periode van het jaar waarin lammetjes worden geboren loopt van begin maart tot en met begin mei. “De allerlaatsten worden nu geboren”, zegt Giedo.

Duurmelken

Een geit wordt maar één keer gedekt en krijgt gemiddeld twee kleintjes per bevalling. Giedo: “Een geit kun je duurmelken, zoals dit heet, en hoeft dus niet zoals een koe ieder jaar opnieuw te bevallen om melk te behouden. Valt de melk weg, dan wordt de geit wel opnieuw aan de bok aangeboden.” De teller van het hoogste aantal kleintjes in één geitenbevalling staat bij de familie Indenkleef op vijf. De familieleden zijn de afgelopen periode druk bezig geweest met het ‘vangen’ van lammeren, zoals dat wordt genoemd. Ze helpen de geiten bij de geboorte van hun kleintjes. Als lammeren net zijn geboren, is hun immuunsysteem vaak nog te zwak. Daarom worden ze daarna naar een andere stal gebracht waarin de omgevingstemperatuur hoger is en waar de ventilatie beter is afgestemd op het lammetje. De eerste dag krijgen de lammeren hier biest te drinken. Dit is de eerste melk die wordt gevormd nadat een geit is bevallen en bevat antistoffen en veel eiwitten, waar lammetjes sterk van worden. “Zonder de eerste biest zal ieder lammetje sterven, dus dit is zeer belangrijk”, zegt Giedo. “Daarom gaan de dieren ook naar een andere stal om er zeker van te zijn dat de lammetjes voldoende biest hebben gehad.” Vanaf de tweede dag krijgen de geitjes het drinken uit de melkautomaat aangeleerd en deze melk drinken de dieren tot ze 12 tot 16 kilo wegen. Vanaf dit moment krijgen de dieren alleen nog maar hooi en een gemengd rantsoen van mais en voordroog (gras) te eten.

Dierenvriend

Giedo’s favoriete taak op de boerderij is het melken van de volwassen geiten. Zijn vrouw Evie is volledig verantwoordelijk voor de lammetjes. Tot 15 jaar geleden werkte ze in de horeca en ze is gewend om de hele dag druk bezig te zijn. Haar taak nu is om alle lammetjes de eerste dag met de fles te voeden, wat erg intensief is. “Het zijn er veel en ze hebben allemaal honger”, zegt Evie lachend. “Maar ik doe het met liefde en plezier”, vervolgt ze. “Hoe vaak ik ook lammetjes geboren zie worden en hoe vaak ik ze ook mag voeren, ze blijven ontzettend schattig.” Evie is een grote dierenvriend. “Het allerliefst ben ik tussen de dieren; zij oordelen niet, in tegenstelling tot mensen.”

Als de dieren zeven maanden oud zijn en minimaal 45 kilo wegen dan worden zij gedekt en krijgen ze lammetjes. Vanaf dat moment kunnen ze melk geven en hiermee zijn zij de bron van allerlei lekkernijen voor de Nederlandse en buitenlandse consument. De gemiddelde volwassen vrouwtjesgeit geeft per jaar zo’n 1.300 liter melk.

Verzorgen met liefde

De familie Indenkleef streeft ernaar om de lammeren zo gezond en sterk mogelijk te maken, omdat dit een cruciale stap is in hun bedrijfsvoering. Om deze reden worden de lammetjes niet buiten gelaten, omdat ze anders blootgesteld kunnen worden aan ziektes die nadelige gevolgen kunnen hebben voor hun gezondheid. “In plaats daarvan worden ze warm gehouden onder warmtelampen en hebben ze voldoende ruimte om rond te lopen of gezellig tegen elkaar aan te liggen,”, vertelt Giedo. Zo zorgt de familie ervoor dat de lammetjes in een veilige omgeving kunnen opgroeien.

Een lam dat gezond is, is van groot belang. “Hoe beter de lammetjes worden verzorgd en grootgebracht, hoe gezonder en sterker ze in de toekomst zullen zijn”, aldus Giedo en Evie.

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Meer informatie: www.boerenvanweert.nl

Het bericht ‘Het verzorgen van lammetjes blijft geweldig, ongeacht hoe vaak je het doet’ verscheen eerst op MLA Stories.

De Boeren van Weert maken zich zorgen over de ernstige ramp die zich zou kunnen voordoen als het irrigeren van akker- en landbouwgrond voor veel boeren onmogelijk wordt gemaakt. Daarom willen zij aandacht vragen voor dit onderwerp.

De Groote Peel en het complex Deurnese Peel/Mariapeel zijn zeer uitgestrekte gebieden met circa 1.700 en 2.600 hectare die vrijwel volledig in eigendom van het Rijk (Staatsbosbeheer) zijn en deel uitmaken van het Europese Natura2000-systeem. Sinds Werkgroep Behoud De Groote Peel een rechtszaak heeft aangespannen, is in december 2022 door de rechter uitgesproken dat putten waarop een vrijstelling geldt voor het bewateren van het land, de vrijstelling komt te vervallen. Boer Giedo Indenkleef legt uit: “De rechter heeft aangegeven dat de provincie de natuur beter moet beschermen, waarna de provincie de vrijstelling heeft ingetrokken. Want er is onderzoek gedaan omdat de grondwaterstand 0 tot 5 centimeter in dit gebied is gezakt, waardoor het veen niet meer goed met de wortels het water zou kunnen bereiken. Aan de hand van dit onderzoek of het gebruik van beregeningsputten door boeren de oorzaak is. Er zijn twee groepen ecologen die hierover een mening hebben: pro-agrarische ecologen zoals LLTB-ecologen, die stellen dat zo’n kleine daling geen conclusies rechtvaardigt. Er zijn ook tegenstanders die beweren dat het wel gebruik van beregeningsputten degelijk effect kan hebben. De rechter wil geen risico nemen en heeft daarom een verbod op beregening opgelegd.”

De Wet Natuurbescherming is in 1994 van kracht gegaan en boeren rondom de Peel mogen alleen nog gebruikmaken van putten van vóór die tijd. “Echter is de registratie bij de provincie hiervan niet op orde. In die tijd was er nog geen digitaal systeem”, zegt Giedo. “Als boer zijnde moet je dus toevallig nog een rekening van de put van vóór die tijd hebben, inclusief rapport. Dan mag je de put blijven gebruiken. Dat betreft dus niet veel boeren.”

Uitdrogen

Het gebruik van beregeningsputten is voor veel boeren van cruciaal belang voor het bewateren van hun akker-, land- of tuinbouw. De toename van de droge zomers speelt hierbij een grote rol, omdat er dan meer water nodig is. Als in Limburg niet langer met grondwater mag worden beregend, heeft dit volgens Giedo enorme negatieve gevolgen voor boeren en burgers. Giedo is zelf eigenaar van een geitenhouderij en gebruikt zijn weilanden als voer voor zijn dieren. Daarnaast verbouwt hij groenten. Giedo vreest dat zijn gewassen door een tekort aan beregeningswater niet van de juiste kwaliteit zullen zijn. “Als graslanden uitdrogen, moet er bovendien voer voor dieren worden aangekocht. Deze extra kosten worden uiteindelijk verrekend in de prijzen die consumenten betalen.” Volgens Giedo is er in Nederland al een energiecrisis en moeten we voorkomen dat er ook een voedselcrisis ontstaat. Hij hoopt dan ook dat het gebruik van beregeningsputten niet landelijk verboden zal worden. “Als dat gebeurt, zijn we – net als bij energie – afhankelijk van het buitenland. Dit betekent dat de prijzen de pan uit zullen rijzen omdat het buitenland deze zelf kan bepalen.”

Giedo kent een jonge boer uit de regio die problemen ervaart nu hij zijn beregeningsput niet meer mag gebruiken. “Deze jonge boer moest tijdens de coronacrisis al stoppen met zijn nertsenhouderij. Vervolgens is hij gedeeltelijk overgestapt op de teelt van blauwe bessen. Nu mag hij zijn put ineens niet meer gebruiken, omdat deze zich bevindt in het desbetreffende natuurgebied waar de vrijstelling is komen te vervallen. Naar schatting hebben de blauwe bessenstruiken op de 26 hectare grond een waarde van 2 miljoen euro, maar nu mag hij ze niet meer bewateren en zullen ze verpieteren. Boeren worden nu min of meer gedwongen om te kiezen tussen het riskeren van een boete door toch water te geven of het laten verloren gaan van hun gewassen.”

Martin, de vader van Giedo, heeft moeite met de steeds strengere eisen die aan boeren worden gesteld. In 1974 werd hij gedwongen zijn boerenbedrijf in Stramproy te verlaten vanwege “verstedelijking” en verplaatst naar Weert om daar te kunnen blijven boeren. Martin merkt op dat zijn bedrijf, net als veel andere agrarische bedrijven, aan de rand van Natura 2000-gebieden is gevestigd, aan de buitenkant van dorpskernen, om de overlast voor burgers te minimaliseren. “Nu lijkt het erop dat het feit dat boeren dicht bij natuurgebieden gevestigd zijn, plotseling niet meer goed is. Het is allemaal niet meer bij te houden”, aldus Martin.

Samenwerking met de natuur

Giedo is het niet eens met de beslissing van de rechter. “Boeren zijn niet volledig als boosdoener aan te wijzen, er moet ook worden gekeken naar wateronttrekking door bijvoorbeeld de infrastructuur, zoals wegen- en tunnelbouw. Landbouw is slechts een fractie vergeleken met overige factoren, maar we mogen niet naar anderen wijzen en moeten rekening houden met de eventuele mogelijke effecten van beregening.”

Op dit moment zijn de boeren in afwachting of er nog een nieuwe zaak wordt aangespannen. Giedo: “De advocatenkantoren die zich bezighouden met deze kwestie zijn dezelfde als die bij de stikstofproblematiek betrokken waren en het bestuur is ook hetzelfde. Telkens wordt terugverwezen naar de habitatrichtlijnen uit 1994. De rechter is daarom zeer voorzichtig, omdat hij bang is dat de Peel schade oploopt, maar we moeten niet vergeten dat voedselproductie ook essentieel is. Maar mijn vader en ik, net als andere Boeren van Weert leden, zijn erover eens dat de situatie uit de hand loopt. Het lijkt nu alsof boeren per definitie tegen de natuur zijn, maar dat is niet het geval. Als boeren werken we juist samen met de natuur. We kunnen niet zonder elkaar en dat is iets wat iedereen moet begrijpen.”

Boeren van Weert

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Meer informatie: www.boerenvanweert.nl.

Het bericht ‘Een voedselcrisis dreigt in Nederland’ verscheen eerst op MLA Stories.

In de gemeente Weert hebben er de afgelopen jaren enkele stalbranden plaatsgevonden. Als er bij zo’n brand niet snel en juist wordt gehandeld, kan deze zich gemakkelijk uitbreiden. De 24 vrijwillige brandweerlieden van de vrijwillige brandweer van Stramproy, die uitrukken in de dorpskernen en buitengebieden van Altweerterheide, Stramproy, Tungelroy en Haler, doen hun uiterste best om dit te voorkomen.

Veelzijdige assistentie

Liesbeth Smedts is al twintig jaar vrijwilliger bij de brandweerpost en heeft al veel gezien en meegemaakt, zo ook bij boerenbedrijven. “Per jaar rukt de brandweer van Stramproy zo’n veertig à vijftig keer uit in de gemeente Weert, waaronder een aantal keer bij boerenbedrijven”, zegt Liesbeth. “Belangrijk om te vermelden is dat wij als brandweer veel meer doen dan alleen branden blussen; dat betreft ‘slechts’ een derde van onze oproepen. Bij boerenbedrijven helpen we bijvoorbeeld ook bij dieren die in nood verkeren of bij ongelukken met machines.”

Voor branden rukt de brandweer van Stramproy een paar keer per jaar uit in de gemeente Weert. Om bij zo’n brand op een boerderij zo snel mogelijk te handelen is het volgens postcommandant Jarno Roosen belangrijk dat de brandweer op de hoogte is van de ligging van de brandweerputten en goede actuele informatie heeft over de betreffende boerenbedrijven.

“De tank van onze brandweerwagen heeft namelijk een maximum van 2.200 liter water, dat is snel op”, zegt Roosen. “Het is dus van belang om onze slangen snel aan te sluiten op een andere waterbron. Als er brand is in het stadscentrum, weten we precies op welke brandkraan we onze slangen kunnen aansluiten. Bij boerenbedrijven ligt dit iets anders. Hier hebben we vaak maar weinig water van het waterleidingnet tot onze beschikking en zijn we afhankelijk van andere watervoorzieningen, zoals bijvoorbeeld geboorde waterputten of waterwagens. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk brandweerputten bij ons bekend zijn en we de ligging van deze putten kennen. Zo kunnen wij een duidelijk overzicht invoeren in het computersysteem van de brandweerwagen, waarmee we ons voorbereiden op weg naar een brand. Gelukkig hebben we een goede samenwerking met de boeren in de gemeente Weert.”

Om boeren in te lichten over de gevaren op een boerenbedrijf en welke maatregelen ze preventief kunnen nemen én om zelf nog beter inzicht te krijgen in wat er mogelijk kan gebeuren op een boerderij, heeft de brandweer van Stramproy elke maandagavond, onder meer bij boerenbedrijven, een praktijkoefening. “De boeren stellen hun bedrijven(terreinen) beschikbaar, zodat wij er een hele avond mogen oefenen met al onze materialen’, zegt Jarno. “We werken samen om zo veilig mogelijke situaties te creëren. Zo weten we precies hoe het bedrijf is ingedeeld, waar de brandputten liggen en hebben we een voorsprong mocht er een echt incident plaatsvinden. Hierdoor kunnen we sneller en effectiever handelen.”

Belang van brandweerputten

Dat brandputten belangrijk zijn, beaamt ook Boeren van Weert-lid Giedo Indenkleef. Hij heeft een geitenhouderij in Stramproy. Op 10 juli 2015 is er brand geweest in de stroloods die zich in het achterste gedeelte van een stal bevindt. De brand breidde zich snel uit. Giedo: “Ondanks dat de brandweer snel ter plaatse was, hadden de brandweerlieden geen toegang tot voldoende water omdat bij ons nog geen brandputten aanwezig waren: onze aanvraag was nog niet uitgevoerd. Uiteindelijk is de brandweer uit Maaseik gekomen om te helpen. De brandweerlieden hebben water vanuit de Tungelroyse beek naar ons bedrijf gepompt. Er is helaas een flink deel van 15 meter stal afgebrand. Gelukkig werden de dieren op tijd gered. Het heeft mij doen beseffen dat het belangrijk is dat je een waterput hebt voordat je een bedrijf start en dat het goed is dat de Boeren van Weert de brandweer helpen met het inventariseren van de aanwezigheid van deze putten. Na de brand heb ik ook mijn bedrijf aangeboden aan de brandweer om te oefenen, want daar heeft niet alleen de brandweer, maar ook de boer én uiteindelijk ook de gemeenschap enorm veel profijt van.”

Boeren van Weert

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Meer informatie: www.boerenvanweert.nl

Het bericht Boeren van Weert werken samen met Brandweer Stramproy verscheen eerst op MLA Stories.

Familiebedrijf

Franks ouders zijn in 1993 aan de Wisbroek begonnen met ‘niks’, zoals Frank het zelf zegt. “Mijn vader startte op een lege locatie waar voorheen een melkveebedrijf zat met het verbouwen van prei, asperges en aardappelen en na verloop van tijd is zijn assortiment steeds verder uitgebreid.”

In 2010 zijn Frank en zijn broer Maarten in het bedrijf gekomen. “Pap en mam hebben ons nooit gedwongen, het was onze eigen keuze. Destijds zaten we allebei nog op school: ik volgde de landbouwopleiding in Horst en vervolgens studeerde ik commerciële economie aan de Fontys Hogeschool in Venlo. Maarten is na het volgen van de landbouwopleiding in Horst meteen thuis het bedrijf in gegaan. Toen ik op mijn 24e klaar was met mijn studie ben ik volledig in de onderneming gestapt. Door de jaren heen zijn mijn broer en ik doorgegroeid in het bedrijf.”

Eigen onderneming

Frank, Maarten en hun ouders hebben er uiteindelijk samen voor gekozen om zich alleen nog te focussen op prei en wortelen. “We wilden graag ons bedrijf specialiseren en doorgroeien.” In 2012 zijn de broers gaan nadenken over hoe ze dit vorm konden geven. “De oude schuur was te klein, dus hebben we een nieuw pand laten bouwen aan de Ellerweg”, zegt Frank. In 2014 openden ze Agro Wolters, in zijn geheel opgezet en gefinancierd door de twee broers. Frank is enorm te spreken over de hulp en toewijding die ze hebben gekregen vanuit de gemeente Weert. “Ik hoor weleens verhalen van collega’s uit andere gemeentes in de buurt, waar dit niet zo vanzelfsprekend is. Als ik vanuit onze ervaring mag spreken, hebben wij enorm geluk gehad met onze gemeente.“

In de loop der jaren hebben de broers naast prei o.a. ook nog asperges en aardbeien verbouwd. “Maar daar hebben we afscheid van genomen. Het bleek voor ons de beste keuze om ons alleen op prei te focussen.” Anno 2023 werken er in het laagseizoen 20 en in het hoogseizoen 35 vaste krachten. “De werknemers bestaan voor een klein gedeelte uit Nederlanders, het overgrote deel zijn mensen uit Polen en Roemenië”, zegt Frank.

Bijzonder is dat de broers alle personeelsleden zelf huisvesten. “Aan de Wisbroek hebben we een bestaande loods omgebouwd tot huisvesting. Elke kamer wordt door één of maximaal twee personen bewoond. De huisvesting verzorgen we zelf, dus zonder hulp van een uitzendbureau. Het zijn nette woningen met hele luxe faciliteiten; dat gunnen wij ons personeel. We zijn van mening dat als je goed bent voor je mensen, zij dat ook zijn voor jou.”

In de tijd dat de broers ook nog aardbeien en asperges hadden, bestond het vaste personeel uit 70 tot 75 man. “Door dit grote aantal hadden we minder controle over de mensen, wat problemen opleverde. Nu gaat het stukken beter. De huisvesting is goed geregeld en het personeel kan het onderling goed met elkaar vinden.”

Ook de afzet naar klanten verzorgen de broers zelf. “Er zit geen veiling of handelaar tussen ons bedrijf en onze klanten, waardoor we snel kunnen schakelen. Als klanten een extra aanvraag voor een partij hebben, kunnen we dit snel leveren. Qua marges profiteren we hierdoor enorm. De schakel ertussenuit halen is zowel voor afnemers als voor ons een win-winsituatie.  Zo houden we de controle over ons eigen bedrijf.”

Positief daglicht 

Frank is blij met hoe de samenwerking met zijn broer verloopt. “We hebben de taken onderling goed verdeeld. Ik ben vooral organisatorisch aan het werk en verzorg de verkoop. Mijn broer verzorgt de technische- en landbouwkant. Ook onze ouders helpen nog in het bedrijf: onze vader organisatorisch en onze moeder administratief.”

Het leukste van boer zijn vindt Frank de vrijheid. “Ik ben – denk ik – geen goed persoon om voor een baas te werken. De vrijheid die ik heb als ondernemer bevalt mij heel goed, al wordt dit elk jaar minder. Het wordt ons in deze sector niet gemakkelijk gemaakt, dat komt de werkmotivatie niet altijd ten goede. We moeten steeds meer rekening houden met nieuwe regels. De kans op fouten maken wordt steeds groter en daarop word je ook nog eens steeds harder afgerekend. Financieel en mentaal kom je in de agrarische sector steeds meer onder druk te staan. Vooral de overheid speelt hier een grote rol in. Ik denk dat boeren in Nederland worden ondergewaardeerd en dat is een van de redenen dat ik Boeren van Weert als platform wil ondersteunen. Wij vinden het belangrijk om de sector in een positief daglicht te brengen en onze toegevoegde waarde aan de maatschappij te verduidelijken.” 

Een nieuwe start

Bijzonder aan deze ondernemer is toch wel dat Frank dag in, dat uit zich bezighoudt met prei, maar het zelf niet eet. “Ik heb het nooit gelust”, zegt Frank. “Mijn moeder en Daniëlle proberen mij het nog weleens voor te schotelen tijdens het avondeten, maar dat is een onbegonnen zaak. Mij krijg je niet enthousiast.” Frank werkt hard om andere mensen, die wél van prei houden, van de groente te voorzien. “Boer zijn is hard werken. We zijn minimaal zes dagen per week bezig, waarvan in de winter vijf dagen minimaal tot 18.00 uur en in de zomer zelfs tot 20.00 à 21.00 uur. Op zaterdagen proberen we rond 17.00 uur klaar te zijn. Dit lukt in de winter meestal wel, in de zomer niet. Een eigen boerenbedrijf hebben betekent veel en hard werken, maar ik doe het met plezier.”  

Even kort op vakantie gaan om het hoofd leeg te maken, dat is wat Frank en zijn vriendin normaal gesproken elk jaar één keer doen. “We pakken de auto, beginnen met rijden en zien wel waar we uitkomen. We plannen niks en boeken vooraf geen overnachtingen, het is één grote verrassing waar we terechtkomen.” Zelf doet hij dit al tien jaar zo, maar voor zijn vriendin Danielle, was het nieuw. “Het was voor haar even wennen, maar inmiddels ziet ze de lol ervan in. Afgelopen zomer zijn we naar Duitsland, Hongarije, Kroatië, Bosnië en Slovenië geweest. Het was een heerlijke vakantie.” 

Maar waarvan Frank en Danielle destijds nog niet op de hoogte waren, is dat dit voorlopig de laatste vakantie met zijn tweeën zou zijn. Vlak na hun vakantie kwamen ze er namelijk achter in verwachting te zijn. Niet van één, maar twee baby’s. Afgelopen 24 januari zijn ze trotse ouders geworden van de eeneiige tweeling Finn en Levi. “Vanaf nu wordt alles anders”, zegt Frank. “Op de bonnefooi op vakantie gaan, daarvan is geen sprake meer. Maar dat is niet erg, want we focussen ons nu op ons gezinnetje.”

Het bericht ‘Wij verbouwen en verkopen prei en wortelen, zonder tussenhandel’ verscheen eerst op MLA Stories.

Opgegroeid op de boerderij

Tom Bongers (22), Rik van de Kruys (26), Sander Saes (27) en Rick Verkennis (19) zijn vier jonge boeren uit de gemeente Weert. Allemaal hebben ze een eigen boerderij of nemen ze op (korte) termijn het bedrijf van hun ouders over. Doordat ze allemaal opgegroeid zijn op de boerderij, hebben ze in de loop der jaren veel zien veranderen op het gebied van wet- en regelgeving. Hiermee hebben ze een bepaalde kijk op de onderwerpen die tijdens de verkiezingen aan bod komen. Aan de hand van een aantal onderwerpen delen zij hun gedachten.

Energie

“Wij hebben bijna allemaal onze daken voorzien van zonnepanelen”, zegt Rik. “De daken van boerderijen zijn groot en hebben veel oppervlakten beschikbaar. Deze kunnen boeren beschikbaar stellen, zonder land in te leveren, waardoor de grond beschikbaar blijft voor het verbouwen van groentes en dergelijke.” Tom voegt toe: “Alleen doordat er sprake is van netwerkcongestie, moet de overheid eerst dit probleem zien op te lossen. Want anders kunnen we met zijn allen zonnepanelen leggen, maar als het net overvol is, heb je er nog niets aan. Dus de overheid is hier eerst aan zet.”

Natuurbeheer

Natuur is onlosmakelijk met boeren verbonden. Ze werken er dagelijks mee samen. “Wij boeren krijgen voor het grootste deel de schuld op het gebied van stikstof, dit is onterecht”, zegt Rik. Tom: “We vinden het vreemd dat er niet voldoende naar de industrie wordt gekeken. Blijkbaar moet er wel per se een vliegveld komen in Lelystad om voor een paar tientjes naar een ander Europees land te vliegen. De trein in Nederland is weer belachelijk duur. De prijsverhoudingen kloppen totaal niet.” Sander: “Eigenlijk moeten de prijzen van vliegtickets omhoog, waardoor de verkoop wellicht zal dalen en daarmee ook de CO₂-uitstoot van vliegtuigen. Daarnaast hebben wij boeren, met name boeren met akkerbouw, de natuur nodig en zullen we er alles aan doen om de natuur zo goed mogelijk te behandelen. Daar is bij de industrie niet altijd sprake van, omdat ze er niet mee samen hoeven te werken.”

De vier boeren denken overigens dat het stikstofprobleem, sprekende over het aandeel van de boeren, zichzelf de komende jaren zal oplossen. “Veel boeren worden opgekocht en stoppen met hun bedrijf, een ander groot deel heeft geen opvolger. Als dit zo doorgaat, is de CO₂-uitstoot van boeren over tien jaar vanzelf verminderd, zonder dat we nu drastische maatregelen hoeven te nemen”, aldus Rick. 

Gedwongen uitkoop boeren Limburg

Mogen boeren in Limburg worden uitgekocht? Sommige politieke partijen vinden van wel. Deze vier boeren zijn het in elk geval niet eens met deze stelling. Sander: “Volgens mij mag je als boer zijnde nog altijd zelf bepalen wat je doet. Rick: “Vooral als je in het verleden de vergunning hebt gekregen om op die plek een boerenbedrijf te runnen. Als deze nu ineens niet meer geldt, ben ik daar fel op tegen. Ik vind sowieso dat er verandering in de wet- en regelgeving moet komen: als er een vergunning wordt afgegeven, moet deze voor een minimaal aantal jaren geldig zijn.”

Sander denkt dat er veel boeren zijn die willen stoppen, maar waarvoor het onmogelijk is: “Zo zien we om ons heen dat er met sanering subsidies weinig ruimte vrij wordt gemaakt voor oudere boerenbedrijven. Ik kan me voorstellen dat je dan in sommige gevallen, door bijvoorbeeld financiële verplichtingen, niet de mogelijkheid hebt om te stoppen met je boerenbedrijf.”

Tom: “Een oplossing zou zijn dat wanneer je instemt met het slopen van je boerenbedrijf, je automatisch van de overheid in ruil daarvoor een andere bestemming krijgt, bijvoorbeeld voor het runnen van een B&B. Maar dan wel zonder dat je een jarenlang vergunningsproces ingaat. Dat zou eerlijk zijn. Iedereen heeft namelijk zijn financiële inkomsten nodig.” 

Waardering

De jonge boeren hopen vooral dat boeren in het algemeen wat meer waardering krijgen. “Nederland heeft ons nodig”, zegt Sander. “We willen gewaardeerd worden voor het werk wat we doen en niet alleen in een hokje worden geplaatst. Zonder ons boeren komt er te weinig eten in ons land. We hebben nu al een tekort: er zijn te weinig uien en de eieren zijn duur door de vogelgriep én door calamiteiten in het buitenland. Als er te veel boeren uit Nederland moeten verdwijnen, hebben we kans op een voedselcrisis. Want als je alleen producten importeert, bepaalt het buitenland de prijs en wordt het eten onbetaalbaar. Dus ik hoop voor boeren en burgers dat de overheid beslissingen maakt, waardoor het voor de schaarse groep jonge boeren aantrekkelijk en rendabel blijft om een boerenbedrijf op te volgen. Wij gaan in ieder geval naar de stembus voor een mooie toekomst.”

Het bericht Jonge boeren kijken uit naar een mooi toekomstperspectief verscheen eerst op MLA Stories.

Mooie herinneringen

Krista en Urban wonen in Weert, in het huis waar Urban vanaf zijn zesde opgroeide. Zijn ouders hadden hier een melkveehouderij. Goede herinneringen heeft Urban aan zijn jongere jaren, waar hij zijn vader met plezier meehielp in het bedrijf. Helaas liet de gezondheid zijn vader in de steek, waardoor hij op vroege leeftijd (46) moest stoppen met boeren.

Urban zelf was destijds pas twintig jaar en scholier. Nadat hij de havo en de middelbare agrarische school afrondde, studeerde hij aan de HAS. “Dit als vangnet voor als het thuis als boer niet zou lukken”, vertelt Urban. “Het is altijd mijn droom geweest om boer te worden, maar het bedrijf overnemen toen mijn vader moest stoppen, was zowel voor mij als voor mijn drie jongere broers destijds niet aan de orde.” Dus werd er bij huize Luijkx de moeilijke beslissing genomen om afscheid te nemen van de koeien. “Dat mijn vader niet meer kon boeren, heeft er flink bij hem ingehakt.” 

Liefde in de loods 

De leegstaande koeienstal en loods werden vervolgens voor andere doeleinden gebruikt, zoals het bouwen van praalwagens voor carnavalsvereniging VV de Blutsknikkers waarvan Urban fervent lid was. Onder de verenigingsleden die meehielpen, bevond Krista zich. “Nog nooit eerder had ik gesproken met Urban”, vertelt ze. “Maar tijdens het bouwen van een wagen raakten we aan de praat. In de loods sloeg de vonk tussen ons over.”

Samen kochten ze een nieuwbouwhuis op Boshoven. Hier kregen ze drie zoons, die inmiddels tieners zijn. In 2015 liet de familie nog allerlei grote verbouwingen uitvoeren aan het huis, vlak daarna kreeg het gezin de mogelijkheid om het ouderlijk huis van Urban over te kopen. “Voor hen werd het te groot”, zegt Urban. “Zelf reed ik er dagelijks langs, op weg naar mijn werk. Ik stelde me voor hoe pijnlijk het zou zijn als de boerderij zich niet meer in de familie zou bevinden, dus kochten we het huis.”

Dit betekende niet dat zijn ouders moesten verhuizen; Krista kwam namelijk met het idee om in de aanbouw een aanleunwoning voor hen te maken. Urban: “Voor mijn moeder was verhuizen naar een woning op Boshoven nog een optie, maar voor mijn vader – een echte boer – absoluut niet. Nu hebben we een ideale situatie: mijn ouders hebben een eigen woning, er is veel contact met ons gezin en ze zijn lekker aanwezig op de boerderij. Onze kinderen vinden het fijn om dicht bij opa en oma te zijn. Zo blijft mijn vader graag tot laat in de nacht op. Onze oudste zoon gaat nog wel eens na het uitgaan, als er nog een lampje brandt bij opa, op bezoek voor een afzakkertje. Dat vinden ze allebei geweldig.” 

Agrarische bestemming

Het gezin was al snel gelukkig op de boerderij. Krista besefte dat ze het geluk van hun mooie ruime erf wilde delen met anderen. Zelf heeft ze bijna twintig jaar als P&O adviseur gewerkt bij de gemeente Nederweert. “Toch heeft het verzorgende werk mij altijd aangesproken”, vertelt ze. Een zorgboerderij leek haar een goede optie. Urban: “Maar om een vergunning te krijgen voor een zorgboerderij, moet je dieren houden. En normaal gesproken als je geen agrarische bestemming hebt, mag je ook geen agrarisch bedrijf starten. Uiteindelijk hebben we nu negen vleeskoeien van het ras Blonde d ‘Aquitaine in onze weide staan. Ongeveer een keer per jaar wordt er een koe geslacht. Het vlees wordt in vleespakketten verkocht aan particulieren.”

Voor Urban, die zelf als relatiemanager agro werkzaam is bij accountants- en advieskantoor ABAB in Weert, zijn de koeien op een speciaal moment op de boerderij gekomen: “Twintig jaar nadat mijn vader het melkvee wegdeed, om precies te zijn. Ik ben nu bijna 46; daar waar mijn vader is gestopt, ga ik door. Dat is een apart gevoel.”

Verbouwing

“De megaverbouwing van de oude koeienstal is in volle gang”, zegt Krista. “Alleen de vier buitenmuren zijn blijven staan.” De doelgroep van de zorgboerderij bestaat voornamelijk uit volwassenen met dementie. “Hen een fijne dag bezorgen, is waar ik mij straks volledig voor inzet.” Er kunnen straks per dag twaalf personen terecht bij de dagbesteding, die bestaat uit een grote verblijfsruimte, open keuken, een relaxruimte en een grote buitenruimte. Ook is er voldoende plek voor diverse activiteiten in en om de zorgboerderij. Krista volgt de studie ‘persoonlijk begeleider maatschappelijke zorg’ die ze binnenkort afrondt, loopt al twee jaar stage bij Zorgboerderij Ingelshof in Tungelroy (ook lid van de Boeren van Weert) en werkt sinds een halfjaar bij Zorgboerderij de Meysebergh in Hunsel. Zo heeft ze straks genoeg ervaring om op eigen benen te staan.

Gelukkig wordt ze door de andere zorgboerinnen niet als concurrentie gezien. Krista: “Ze zien dit juist als een samenwerking, waarbij de gunfactor hoog is. Onze zorgboerderijen zijn anders qua faciliteiten en type werkzaamheden. We hebben regelmatig contact en kijken samen ook wie waar het beste past.” Krista noemt volwassenen met dementie een ‘geweldige dankbare doelgroep om mee te werken’. “We willen graag dat iedereen zichzelf kan bij Zorgboerderij Geuzenhof en zich hier een gewaardeerd mens voelt. Ik heb er in elk geval ontzettend veel zin in om nieuwe mensen te verwelkomen.”

De dagbesteding gaat zes dagen per week open: maandag tot en met zaterdag van 09:30 tot 15:30 uur. In mei 2023 worden de deuren van Zorgboerderij Geuzenhof geopend. Er zal later ook nog een open dag plaatsvinden.

Het bericht ‘We willen dat iedereen zich een gewaardeerd mens voelt bij Zorgboerderij Geuzenhof’ verscheen eerst op MLA Stories.

Op het moment van dit interview is het niet de meest gunstige tijd om Ad te spreken. Aan de keukentafel vertelt hij terneergeslagen dat onlangs zijn pluimveebedrijf in Ospel is geruimd. “Die verdomde vogelgriep”, verzucht Ad. “Hoewel we ons aan hygiënevoorschriften houden, heeft het virus onze stal binnen weten te dringen. Ik zou niet weten hoe. Een flinke domper voor het ondernemerschap.” In totaal werden 100.000 kippen op locatie geruimd. “Terwijl er misschien maar vijftig ziek waren, waarvan vijftien overleden. De rest was gezond, dat maakt het extra pijnlijk. Je houdt er rekening mee dat het kan gebeuren, maar toch hoop je dat je niet wordt getroffen.” 

Geboren pluimveeboer 

Ad bezit in totaal zes bedrijven: drie opfok- en drie leghenbedrijven. Hij fokt zijn eigen legpluimvee op en doet dat ook voor twee opfokorganisaties: Agromix en Vepymo. De liefde voor het boerenleven en voor het werken met pluimvee is Ad er met de paplepel ingegoten. Hier in Stramproy is hij geboren en opgegroeid met een broer en zus. Zijn ouders hadden vroeger al een pluimveehouderij. Ad was de enige van de kroost die interesse had om zijn ouders op te volgen. “Sinds de dag dat ik werd geboren, wist ik dat ik het bedrijf in wilde gaan; nooit had ik een ander beroep op mijn wensenlijstje.” Toen hij nog heel jong was, kon hij op school niet wachten tot hij thuis was. “Na schooltijd ging ik thuis direct kijken waar pap was. Ik hoopte dat ik hem nog ergens met een klusje kon helpen.”  

Na de Middelbare Landbouwschool in Roermond en de landbouwschool in Horst (specialisatie: pluimvee) kwam Ad in 1989 in het bedrijf, destijds nog alleen een opfok voor leghennen. Tien jaar zat hij samen met zijn ouders in de maatschap, daarna nam Ad het bedrijf officieel over. De boer is een geboren ondernemer en zag zijn kans schoon om het bedrijf verder uit te breiden. “Op de thuislocatie heb ik – binnen de bestaande mogelijkheden van de wet en door gebruik te maken van emissiearme technieken – het bedrijf maximaal kunnen uitbreiden.”  

Pas na 2000 heeft het bedrijf volgens Ad écht stappen gemaakt. “Het is mijn drive geworden om op zoek te gaan naar mogelijkheden in de regio om nieuwe locaties over te nemen en te ontwikkelen. In de afgelopen jaren hebben we flink uitgebreid en nu, anno 2022, hebben we zes locaties met in totaal 600.000 opfok- en 300.000 leghennen.” 

Omdat de wet- en regelgeving vanuit de overheid telkens verandert, met name voor boeren die vee houden, is het voor hen een flinke uitdaging om bestaande stallen of nieuwe stallen telkens aan de eisen te laten voldoen. Hoewel Ad er niet altijd even blij mee is, haalt hij er wel uitdaging uit. “Het leuke van ondernemen vind ik juist om, binnen de kaders van de wet, het bedrijf door te ontwikkelen. Waar het stopt, dat weet ik niet: ik hoop dat wij in Nederland eens een keer de Europese lijn gaan volgen op allerlei gebieden: wetgeving, milieu en producteisen. Wij worden momenteel ingehaald binnen de EU door de ‘nieuwe’ lidstaten, waar eisen en voorwaarden veel lager zijn.” 

Focus 

Voor nu ligt de focus van Ad op het kwalitatief in orde houden van zijn bestaande bedrijven. Dit doet hij samen met een team van veertien medewerkers; zowel vast personeel als weekendhulpen. “Ik ben ontzettend blij met de mensen die bij ons werken”, zegt Ad. “Binnen het team weten we elkaar elke dag scherp te houden, dat is ook mijn doel. Zo proberen we met elkaar het maximale resultaat behalen.” 

In zijn eigen bedrijven houdt Ad zich veel bezig met de opfok. “Dat vind ik een erg belangrijke taak die zorgvuldig moet worden uitgevoerd. Hier leg je de basis voor een succesvol koppel en daarnaast moet de pluimveehouder die de kip vervolgens krijgt er 1,5 jaar inkomen uit kunnen halen. Dus is het belangrijk dat we op kwaliteit niet bezuinigen en goede kippen afleveren.” Verder besteedt Ad veel tijd aan managementzaken zoals de in- en verkoop, planning en administratie. Hij heeft een druk leven, maar alles wat hij doet voor zijn eigen bedrijf, doet hij met liefde en plezier. Er is dan ook geen plek op aarde waar Ad liever is dan thuis, bij zijn eigen bedrijf. “Ik ben graag in Stramproy”, zegt Ad. “Een keer per jaar gaan we één week à tien dagen op vakantie. Het afgelopen jaar was een uitzondering: toen zijn we twaalf dagen weggeweest. Dat vond ik te lang. Het was een hele actieve vakantie in Schotland, waarbij we veel hebben rondgetrokken en op verschillende plekken sliepen. Want als ik op vakantie ben, wil ik ook zoveel mogelijk van het land zien en de cultuur proeven. Een strandvakantie waarbij je de hele dag op een strandbedje ligt te zonnen? Mij niet gezien!” 

Verder fietst en wandelt Ad graag ter ontspanning. “En dat is het eigenlijk wel”, zegt hij. “Ik verblijf gewoon graag thuis op mijn boerderij, dicht bij mijn gezin en de dieren. Ik heb een groot verantwoordelijkheidsgevoel en als er iets mis is, ben ik graag in de buurt. Anders heb ik geen rust.”  

Toekomst 

Ads vriendin Gitte heeft een deeltijdbaan in de zorg, maar helpt waar nodig ook in het bedrijf, net als de kinderen. Zowel Rick als Lieke (de kinderen van Ad) hebben hun interesse kenbaar gemaakt om in de toekomst volledig het bedrijf in te gaan. “Maar we moeten straks kijken of het haalbaar is voor hen qua wet- en regelgeving om de bedrijven over te nemen. Voor mij betekent het nu er in elk geval opvolging in beeld is, dat het mij een drive geeft om te blijven investeren. Daarmee houd ik mijn bedrijf up-to-date en zorg ik voor meer arbeidsvreugde in het bedrijf.” 

Voorlopig moet Ad er in elk geval nog niet aan denken om zelf te stoppen met werken. “Ik heb de afgelopen 33 jaren hard gewerkt en alle mogelijkheden aangepakt. In al die jaren heb ik natuurlijk al vaker tegenslagen meegemaakt, zowel zakelijk als privé. Maar dat hoort bij het ondernemen en ik denk dat het je sterker maakt als ondernemer. Het leven zit vol uitdagingen, dat is een feit. Hoe je ermee omgaat, dat is wat ertoe doet. Voorlopig ben ik nog niet klaar en wat de opvolging betreft gaan we zien wat de toekomst brengt.”   

Het bericht ‘Het leuke van ondernemen vind ik om het bedrijf door te ontwikkelen’ verscheen eerst op MLA Stories.

Eerste kennismaking

Het tweetal leerde elkaar kennen in Nederweert, tijdens een avondje stappen. “Dat was zo’n 42 jaar geleden”, zegt Ellie. “Ik kwam vanuit Someren en hij uit Tungelroy, in de kroeg raakten we aan de praat. Henk gaf direct aan dat hij champignonkweker zou worden, dat wist hij al vanaf zijn 11^e. Zijn interesse is opgewekt door zijn vader, en een oom die een champignonkwekerij had. ‘Als je het niks vindt, dan heb je pech’, was zijn boodschap”, lacht Ellie, die destijds zelf eerst coupeuse was in een naaiatelier in Someren. “Ik besefte dat als ik bij Henk wilde blijven, ik moest kijken of het werken in de champignons bij mij zou passen.” 

Henk ging nog naar school en daarnaast leerde hij het vak bij ome Harrie. Om te kijken of dit leven bij haar paste, begon Ellie ook al snel met het plukken van champignons in het weekend bij ome Harrie. “Ik werd meteen in het diepe gegooid”, herinnert ze zich nog.” Zijn familieleden hebben altijd eigen bedrijven gehad en weten van aanpakken, dus ik mocht meteen flink aan de slag.” Spijt van haar keuze heeft ze nooit gehad. Ellie is niet meer teruggegaan naar haar oude beroep en werkt nog altijd met veel plezier in de champignons. “Het is een hobby van mij geworden, een passie zelfs. En van mijn passie heb ik mijn werk mogen maken.” 

Vier jaar na hun eerste kennismaking heeft het stel hun eerste bedrijf gestart: de champignonkwekerij. Later hebben ze zich gespecialiseerd in de bio-champignons. “In die tijd was er veel concurrentie”, zegt Henk. “In Nederland waren 867 champignonkwekerijen toen we begonnen en het merendeel was gevestigd in de omgeving, tussen Kerkdriel tot Maastricht. Vandaar dat we de keuze maakten om ons te spitsen op een specifiekere markt. Door de jaren heen is het bedrijf steeds meer uitgegroeid, we hebben er meer teeltoppervlakte bijgekregen en zijn groter geworden. Ik ben destijds begonnen met ongeveer een derde van wat we nu hebben. Nu produceren we 15.000 kilo per week.” 

Andere bedrijven 

Paddenstoelen zijn vandaag de dag eigenlijk een beetje een uit de hand gelopen hobby van Henk geworden. Zijn grootste inkomstenbron is namelijk zijn arbeidsbemiddelingsbureau, waarvan het kantoor aan huis ligt. Ellie: “In 1998 hadden we zelf te weinig personeel, dus is Henk mensen van buitenaf gaan vragen. Zo is op een gegeven moment het balletje gaan rollen. Hij is niet alleen voor ons, maar ook voor andere bedrijven personeel gaan werven uit zowel binnen- als buitenland en uiteindelijk officieel een eigen bedrijf hierin gestart, waarvoor we inmiddels bijna driehonderd mensen aan het werk hebben in verschillende sectoren zoals food, agrarisch, metaal, zorg en logistiek.”

Henk zit ook nog in het management van een champignonkwekerij in Innsbruck. Ellie: “De eigenaresse en haar man waren startende met hun bedrijf en kwamen via via in contact met Henk, omdat ze personeel zochten. Inmiddels werken ze nauw samen, vooral op het gebied van personeel en productie. Henk gaat gemiddeld twee keer per maand naar Innsbruck om daar samen met de eigenaresse de kwekerij te leiden. Hij traint medewerkers en zorgt dat ze op niveau komen. Inmiddels zijn de champignons hier in Tungelroy volledig mijn afdeling”, zegt Ellie.

Vrije tijd 

Ellie en Henk hebben zelf geen kinderen. Om toch wat extra gezelligheid thuis te hebben, woont er sinds dit jaar een exchange student van Travel Active bij hen. Het stel heeft in de tuin een guesthouse, dat van alle gemakken is voorzien. Hier verblijven de studenten gedurende de periodes dat zij in Weert college volgen. Henk: “We vinden het hartstikke gezellig als er studenten komen en zijn tegelijkertijd ook blij dat ze niet letterlijk bij ons in huis zitten. Iedereen heeft immers weleens een slechte dag en ik denk dat je het dan niet lang volhoudt met elkaar. Deze oplossing is ideaal.” Voorheen verbleef er een meisje uit Brazilië bij de familie Van Roij en sinds kort is er een studente uit Italië in Tungelroy. Henk en Ellie behandelen de studenten graag alsof het hun eigen kinderen zijn. Ellie: “Henk en ik gaan er graag met hen op uit. We laten hen een bucketlist maken om samen uitdagingen aan te gaan, maar een terrasje pakken of met de mountainbike weg hoort daar ook bij.”

Ellie en Henk zijn blij met de extra gezelligheid rondom hun huis. Zo is hun eerste exchange student zelfs mee op vakantie geweest naar Ibiza. “Dat is onze favoriete vakantiebestemming”, zegt Ellie. “Het liefste gaan we er twee keer per jaar naartoe.” Ellie en Henk laten graag anderen meegenieten van hun successen. Volgend jaar worden ze beiden zestig jaar. “We houden van feesten en daar willen we onze naasten van mee laten genieten. Dat siert ons, zeggen anderen. En als we anderen zien genieten, dan worden wij daar gelukkig van. Dus dat doen we met liefde.” 

Boeren van Weert

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Meer informatie: www.boerenvanweert.nl

Het bericht ‘Champignons plukken is mijn passie geworden’ verscheen eerst op MLA Stories.

Portobello’s, kastanjechampignons, shiitakes en oesterzwammen: aan de Grotehegsteeg in Tungelroy worden al deze paddenstoelensoorten geteeld. Toch begint het proces van de champignon niet hier.

De start van een paddenstoel

“Het verhaal van de champignon begint met substraat”, zegt Henk, die sinds begin jaren negentig een eigen champignonkwekerij heeft. Substraat is de ondergrond waarop of waarin organismen, zoals planten, schimmels, of bacteriën en levensgemeenschappen leven. Hier heb je onder andere stro en een afvalstroom van de kuiken en kippenboerderij voor nodig. In ruil daarvoor kopen Henk en Ellie biologische kippen- en kuikenmest in. Duurder, maar wel passend bij hun voorwaarden. Voor het biologische stro wordt door heel Europa gezocht. “Dat moet telkens aan onze kwaliteitseisen voldoen”, zegt Henk, “Daarom moeten onze leveranciers, die bepaalde bio-certificaten bezitten, ter plekke kwaliteitscontroles uitvoeren”.

Het kippen- en kuikenmest, gips en stro wordt opgehaald en naar twee substraatleveranciers gebracht. “Wij zijn een te klein bedrijf om zelf substraat te maken”, legt Henk uit. “Het is een technisch proces. De beschermlaag van het stro wordt door een hitteproces opengemaakt, waarbij bij het pasteuriseren de voedingsbron ammoniak vrijkomt. Het is de kunst om deze ammoniak naar eiwit om te zetten, want dit is de grootste voedingsbron voor een paddenstoel en daarom bevat een paddenstoel ook eiwit. Op het moment dat de compost ammoniakvrij is, wordt dit uit de bunker gehaald en wordt er een graankorrel met champignonschimmel aan toegevoegd. Deze mix wordt opnieuw in een bunker gevuld en op 25 graden gehouden en na 14 tot 18 dagen is het substraat volledig uitgegroeid en wordt deze grondstof per transport naar ons bedrijf gebracht.”

Champignoncellen

Het bedrijf van Henk en Ellie bestaat uit verschillende champignoncellen. Dit zijn ruimtes waarin de paddenstoelen optimaal kunnen groeien. De cellen zijn ingericht met grote teeltbakken in stellingen. Hierin verdeelt een geavanceerde machine het substraat. Deze machine meet ook continu het vocht, gewicht en stikstof. Henk: “Door deze machine weet je heel goed waaruit de grondstoffen bestaan, dat is zeer belangrijk.”

Als het substraat in de stellingen gaat, wordt er gelijktijdig door de vulmachine een laagje veen, schuimwaarde en gips op het substraat aangebracht. “Die laag erbovenop zorgt ervoor dat er een microleven ontstaat, anders krijg je ook geen champignons ”, zegt Henk. “Hierdoor krijgen we knopaanzetting.”

Let it grow!

Om de paddenstoelen te laten groeien zijn Henk en Ellie erg afhankelijk van het weer. Daarom creëren zij hun eigen klimaat in de cellen. Paddenstoelen groeien buiten in de herfst omdat het overdag warm kan zijn en in de avond en nacht vochtig; ideaal voor schimmels om te groeien. Dat bootsen wij hier na in onze cellen. Hierbinnen gaan we telkens van een zomer- naar een herfstklimaat en andersom.”

De paddenstoelen groeien in verschillende etappes. “Als ze op de juiste grootte zijn, zo tussen de 25 en 50 mm, stoppen we het groeiproces. Dan plukken onze medewerkers de champignons. Dit gebeurt nog gewoon met de hand. Er is een bepaalde techniek waarmee je drie tot vier champignons tegelijk plukt, die snijd je vervolgens met een mesje af. Een robot die paddenstoelen plukt, is nog niet uitgevonden, al zijn uitvinders daar wel mee bezig. Sinds 1992 hebben we hier wel al hulpmiddelen om het arbeidsproces te verbeteren, dus de medewerkers hoeven niet met de hand te tillen of sjouwen, dat gaat allemaal automatisch.” In de paddenstoelenkwekerij werken zestien man personeel. “We hebben hier piekdagen, want paddenstoelen schieten letterlijk ineens omhoog. Als dat gebeurt, groeit een champignon bijna 100% per dag. Dus dan wordt er hard gewerkt.”

Biologische paddenstoelen

De paddenstoelen van Henk aan Ellie worden verkocht aan een grote Duitse supermarktketen in Duitsland. “Zij voeren nog strenge kwaliteitscontroles uit op onze producten om te zien of ze aan de biologische voorwaarden voldoen. Daarna belanden ze in de schappen.” Volgens Henk zijn biologische producten duurder dan reguliere producten om verschillende redenen. “De inkoopproducten zijn hoger en we mogen geen producten gebruiken die het biologische proces in gevaar brengen. Alles proberen we met biologische bestrijding op te lossen en deze producten zijn een flink stuk duurder. Dus het is niet zo dat wij meer winst op onze paddenstoelen maken dan een conventionele paddenstoelenkweker, maar wij hebben gewoon hogere inkoop- en productkosten.”

Paddenstoelenweetjes

Over paddenstoelen kan Henk lang en breed blijven vertellen. Over het verschil tussen een paddenstoel en champignon bijvoorbeeld: “De champignon is een familiegroep (productgroep) onder de paddenstoelen. Een leuk weetje is dat champignons niet onder de groep groente, fruit of vlees vallen. Een paddenstoel is een schimmel en daarmee meer een industrieel dan een agrarisch product.”

Ook is het volgens Henk een fabeltje dat je champignons met water moet wassen of moet afborstelen. Henk: “Je hoeft ze ook niet te schillen, dat hoor ik mensen ook weleens zeggen. Een beetje turf in de pan, dat kan helemaal geen kwaad. Koop ze zo vers mogelijk, dat is het lekkerst. Hierbij geldt: hoe groter, hoe smaakvoller. Mensen denken meestal dat de kleinste champignons het smaakvolst zijn. Dat is echter een fabeltje dat vroeger de wereld in is geholpen, puur om de verkoop te verbeteren.”

Boeren van Weert

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Meer informatie: www.boerenvanweert.nl.

Het bericht Het verhaal van de bio-champignon verscheen eerst op MLA Stories.

Familiebedrijf

Zijn ouders hadden op deze locatie een gemengd bedrijf met kippen, varkens en akkerbouw. Samen met zijn drie broers en twee zussen groeide hij hier op. “We hadden een groot gezin”, zegt Pieter. Hier en daar helpen op de boerderij, daar was zeker sprake van. “Vooral in onze puberjaren hadden we altijd weer strijd onderling over wie er moest helpen. Destijds werden eieren nog met de hand geraapt, dat was niemands favoriete taak.” Begin jaren negentig heeft Pieter het bedrijf samen met zijn vrouw overgenomen. “Lange tijd heb ik toen ook zelf geen kippen gehad, die zijn er pas later weer bijgevoegd”, zegt hij met een lach.

Pieter, destijds 20 jaar oud, wilde zelf iets anders opzetten, dus begon hij een bloembollen- en vaste plantenkwekerij. “Dit heb ik uitgebouwd tot een redelijk grote tak. Drie jaar geleden, toen ik 50 jaar werd, zijn we daarmee gestopt.”

Door de jaren heen heeft Pieter, die van ondernemen houdt, hun bedrijf op allerlei vlakken uitgebreid. “Ondernemen is mijn passie: ik moet geprikkeld blijven om te functioneren. Na de varkenspesttijd tot 2005 hebben we zelf geen varkens gehad, in dat jaar zijn we er weer mee van start gegaan. Verder hebben we op meerdere locaties, zowel hier in de buurt als in België, pluimveebedrijven overgenomen.” Bijzonder is de locatie van zijn pluimveehouderij in het dorpscentrum van Stramproy. “Deze was voorheen van mijn oom, twaalf jaar geleden stond hij op het punt om ermee te stoppen. Hoewel iedereen mij voor gek klaarde om op deze locatie – midden in het dorp – iets te beginnen, kochten wij het bedrijf over. Het is uitgegroeid tot een succesvolle onderneming.” 

Woningen realiseren 

Hoewel zijn pluimveehouderij in het dorpscentrum goed loopt, is Pieter benaderd door de gemeente om te stoppen met deze locatie en de bestemming om te zetten naar een woonbestemming. “Eerst was ik het er niet mee eens”, zegt Pieter. “Op deze locatie staat een woonboerderij en het was eerst de bedoeling dat mijn vrouw en ik hier, omringd door paarden, oud zouden worden.” Toch maakten bepaalde regelingen het voor Pieter gunstig om de stekker uit deze locatie te trekken betreft zijn pluimveehouderij.

Nu heeft hij, samen met zijn vrouw, een plan ontwikkeld voor het creëren van woningen op dit stuk grond. “Met de omliggende tuinen van de buren in combinatie met onze grond gaan we hier 11 levensloopbestendige woningen realiseren en 29 grote kavels verkopen, waar mensen zelf in de vrije sector kunnen bouwen. We zitten nu volop in dit proces en vinden het leuk om ons met iets nieuws bezig te houden. Daarnaast dragen we hiermee bij aan een gedeeltelijke oplossing voor een groot maatschappelijk probleem: de krapte op de woningmarkt.” 

Opkoopregeling

Hoewel Pieter met plezier boer is, heeft hij erover nagedacht om zijn werkzaamheden vroegtijdig neer te leggen, toen een aantal jaar geleden de opkoopregeling ter sprake kwam. Pieter: “Mijn vrouw en ik hebben gekeken hoe we er financieel voor stonden. Al die jaren hebben we geïnvesteerd als een gek, altijd waren we bezig met nadenken over welke nieuwe richting(en) we uit wilden gaan. Boer zijn is een zevendaagse economie: zeven dagen per week moeten er eieren worden geraapt en inmiddels zijn we allebei de 50 jaar gepasseerd. Op een gegeven moment moet je de belangen gaan afwegen.”

Toch werd het idee van de baan geveegd toen zijn vader in 2019 kwam te overlijden. “Mijn zoon, destijds 13 jaar oud, beloofde opa aan zijn sterfbed om het bedrijf over te gaan nemen. Dat was zo’n mooie belofte van hem, die onze keuze om te stoppen in ander perspectief bracht. Toch is Raf vanuit ons niks verplicht, want als je er geen plezier in hebt, dan is dit leven onmogelijk vol te houden. Of hij uiteindelijk echt de boerderij en alle zijtakken overneemt, heeft te maken met vele externe factoren. Dat moeten we dus even afwachten. Raf is in elk geval wel van plan om naar de HAS te gaan, dus voorlopig gaan mijn vrouw en ik gewoon nog door.”

Waarderen wat je hebt

Op dit moment bestaat Pieters bedrijf nog uit vleesvarkens, moederdieren en akkerbouw, zoals wortelen, erwten, bonen en ui. Samen met een koppel goed personeel wordt dag en nacht gewerkt om het bedrijf succesvol te houden. Als eigen baas van een bedrijf, waar weleens storingen zijn, moet Pieter 24/7 paraat staan. “Als er ‘s nachts een machinestoring is of een andere alarmmelding in de stallen, moet ik eruit om dit op te lossen. Daar ben ik inmiddels al aan gewend.” 

Zijn kinderen helpen ook in het bedrijf en zijn daar, net zoals Pieter toen hij een puber was, niet altijd mega-enthousiast over. “Als ze dit laten blijken, geef ik aan dat ze van mij ook in de supermarkt mogen gaan werken voor een ‘echte baas’. Zo slecht hebben ze het hier nog niet. Van ons krijgen de kinderen gewoon betaald voor hun werkzaamheden, maar ze moeten net als ons personeel in- en uitklokken. Het belangrijkste vind ik dat mijn kinderen leren te waarderen wat ze hier thuis hebben, zoals een zwembad en eigen manege. De boodschap is dat geld niet vanzelf wordt verdiend en dat je er hard voor moet werken.” 

Perfectionist

Om te ontspannen gaat het gezin vaak samen uiteten. “Dat vinden de kinderen ook leuk”, zegt Pieter. Waar hij eerst nog weleens met zijn vrouw op vakantie ging ter ontspanning, hebben ze deze gedachte voorlopig opzij geschoven. “Het houden van dieren op meerdere plaatsen is complex. Je hebt als boer veel verantwoordelijkheden en hoewel ik op vakantie constant telefoonmeldingen krijg over mijn bedrijf, bijvoorbeeld over ventilatie of klimaat, ben ik bang er niet op tijd bij te zijn wanneer er iets mis is. Ik ben een perfectionist en voel me zeer verantwoordelijk voor mijn personeel en dieren. Eenmaal op vakantie, zit ik er toch niet met zo’n relaxed gevoel. Daarom blijf ik net zo graag thuis. En met een zwembad in de tuin, is dat zo slecht nog niet.”

Boeren van Weert

Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van lokale Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen.

Meer informatie: www.boerenvanweert.nl.

Het bericht ‘Als je er geen plezier in hebt, is dit leven onmogelijk vol te houden’ verscheen eerst op MLA Stories.

Nederland telt 42 kalkoenbedrijven. Rond de eeuwwisseling waren dat er nog zo’n 120. ‘Het is een van de meest gevoelige pluimveesoorten’, zegt Thijs als hij tussen de kuikens in de opfokstal loopt. ‘In combinatie met de relatief lange opfokperiode is het financieel risico van een kalkoenhouderij vrij groot.’

Dat is een van de verklaringen voor de daling van het aantal bedrijven. Thijs: ‘Je moet ervoor zorgen dat de dieren het comfortabel hebben in de stal om ze zo gezond te houden. Hiervoor moet je alle aandacht voor het dier hebben. Hoe fitter en gezonder de kalkoenen zich voelen des te beter dit is voor de boer en zijn bedrijf.’

Ommezwaai
De verbetering van de leefomstandigheden van de dieren is mede te danken aan de opfokstal die Thijs enkele jaren geleden zelf heeft ontworpen. De kuikens verblijven daar vier weken om vervolgens over de andere stallen verdeeld te worden. ‘Een supergoed klimaat is belangrijk. Eigenlijk is dat altijd belangrijk, maar zeker de eerste weken. Koude lucht creëert tocht en vergroot de kans op ziektes. Ik heb daarom onder meer een warmtewisselaar laten plaatsen en geïnvesteerd in goede verwarming en dikke isolatie. Naast het verbeteren van het klimaat reduceert de warmtewisselaar ook het fijnstof.’

Het technisch inzicht heeft Thijs al van jongs af aan. Na zijn middelbare school twijfelde hij tussen een technische studie of gaan boeren in het bedrijf van zijn vader. ‘Ik heb ervoor gekozen werktuigbouwkunde te gaan studeren, met aansluitend een master technische bedrijfskunde. Vervolgens heb ik een hele tijd als technoloog en projectleider in loondienst gewerkt.’

Ondertussen kreeg hij een relatie met Esther en kwamen er kinderen. Inmiddels is de vierde op komst. ‘Ik heb geen agrarische achtergrond’, zegt Esther. ‘Na een studie pedagogiek heb ik in de kind- en jeugdpsychiatrie gewerkt. Thijs gaf al vrij snel nadat ik hem ontmoette aan dat hij de ambitie had de boerderij over te nemen. Als hij thuiskwam van zijn werk ging hij altijd nog naar de boerderij om te helpen.’

Het stel hakte de knoop door en ging de uitdaging aan. In het begin was de ommezwaai voor Esther wel even wennen. ‘Het is geen negen-tot-vijf-baan, je moet flexibel zijn als boer.’

Vrijheid
Inmiddels zouden ze allebei niet anders willen. ‘Boeren is een bepaalde levensstijl’, zegt Thijs. ‘Die past ons als een jas. Het geeft een bepaalde mate van vrijheid. De mix van fysiek bezig zijn met de dieren in de stal, de techniek erachter, het bedrijfsmanagement, er komen best veel werelden samen. Er zijn natuurlijk ook uitdagingen. Zo ben je voor een deel van het succes afhankelijk van de markt, in ons geval de Duitse markt.’

Esther vult aan: ‘En als je in het nieuws hoort dat er stemmen opgaan voor een halvering van de veestapel, maakt je dat soms onzeker. Mede daarom zijn we van plan onze onderneming uit te breiden met een maatschappelijke neventak die past bij mijn opleidingsachtergrond. Een dergelijke neventak biedt de kans om mensen het boerderijleven te laten ervaren en kan bijdragen aan een positiever beeld van de agrarische sector.’

Samen met zijn ouders heeft Thijs ook nog een akkerbouwbedrijf. Thijs: ‘De mais en granen die we telen, worden momenteel verkocht, maar we willen deze producten in de toekomst zelf gaan gebruiken om door het kalkoenvoer te mengen. Dat leidt tot een kostprijsverlaging van het voer en draagt bij aan een goede kringlooplandbouw.’

De focus voor de toekomst ligt dan ook niet zozeer op schaalvergroting, maar op het verder verduurzamen en efficiënter maken van het kalkoenbedrijf, met daarnaast het opzetten van een maatschappelijke neventak. Tevens verkopen ze zoals ieder jaar tijdens de kerstperiode smaakvolle kerstkalkoenen.

Boeren van Weert
Dit artikel maakt deel uit van een reeks over de Boeren van Weert. Dit is een initiatief van Weerter landbouwers en veetelers die graag willen laten zien wie zij zijn, wat ze doen en hoe ze maatschappelijke uitdagingen ombuigen in kansen. Meer informatie: www.boerenvanweert.nl.

Het bericht Kijkje achter de staldeuren bij kalkoenhouderij Van Meijl in Weert verscheen eerst op MLA Stories.