Sterke schommelingen ervaren gezondheid

Limburgers van 18 jaar en ouder voelden zich in 2022 minder gezond. De daling in ervaren gezondheid tussen 2020 en 2022 valt op omdat minder mensen zich momenteel gezond voelen dan in 2016. In 2022 ervaarden 7 op de 10 volwassenen hun eigen gezondheid als goed of zeer goed (67% in Limburg). Eind 2020 ervaarden juist relatief veel mensen hun gezondheid als (zeer) goed, namelijk bijna 8 op de 10. Een mogelijke verklaring is dat mensen die zich toen relatief gezond voelden hun gezondheid extra positief ervaarden in vergelijking met anderen die harder geraakt werden door de pandemie.

Slechtere gezondheid vooral gerelateerd aan rondkomen

In het algemeen gaat het minder goed met de gezondheid van inwoners die moeite hebben om rond te komen of maximaal basisonderwijs, vmbo of mbo-1 hebben gevolgd. Van de groep die moeite heeft met rondkomen bestempelt 5 op de 10 de eigen gezondheid als goed of zeer goed, terwijl dat gemiddeld geldt voor 7 op de 10 van de Nederlanders. Ook blijkt dat de gezondheid onder deze groep sterker is afgenomen ten opzichte van 2020 dan bij mensen die geen moeite hebben met rondkomen.

Mentale gezondheid minder goed

Niet alleen de ervaren gezondheid is gedaald, ook met de mentale gezondheid gaat het minder goed. Meer mensen voelden zich in 2022 eenzaam dan in 2020. Ook steeg het risico op het ontwikkelen van een angststoornis of depressie. Dat het slechter gaat met de mentale gezondheid geldt voor alle leeftijden, maar vooral voor jongvolwassenen (18-24 jaar). Dat blijkt niet alleen uit dit onderzoek, maar ook uit eerdere onderzoeken. Daarnaast is in 2022 voor het eerst gevraagd naar psychische klachten die mensen ervaren. Uit deze vraag blijkt dat 24% van de inwoners ouder dan 18 jaar in Limburg psychische klachten ervaart. Psychische klachten komen vaker voor bij jongvolwassenen (18 – 24 jaar) en inwoners met basisonderwijs, vmbo of mbo-1, jongere leeftijdsgroepen en inwoners van zeer stedelijke gebieden. In de meeste gevallen gaat het om lichte klachten; een kleiner deel heeft matige of ernstige klachten.

Tijdens en na de coronacrisis

Er zijn ook lichtpuntjes na de coronapandemie. De helft van de mensen gaf vier maanden na het aflopen van de coronamaatregelen aan nog positieve gevolgen van de coronaperiode te ervaren. Hierbij werd met name het thuiswerken of thuisonderwijs volgen genoemd, meer rust en een betere balans tussen werk of studie en privé. Ook ervaart 1 op de 2 mensen in Nederland voldoende veerkracht, wat aangeeft dat diegene over het algemeen goed in staat is om te herstellen van tegenslag.

Meer mensen hebben moeite met rondkomen

Mensen die moeite ervaren om rond te komen, ervaren dus meer problemen met hun gezondheid. Dit is een groep die aandacht verdient. Zeker omdat deze groep voor het eerst sinds jaren weer is gegroeid. Waar in 2020 nog 11% van de inwoners van 18 jaar en ouder moeite had om rond te komen, gold dat in 2022 voor 16% in Limburg. Deze toename is waarschijnlijk te wijten aan de energiecrisis en hoge inflatie. Moeite met rondkomen komt vaker voor onder inwoners met basisonderwijs, vmbo of mbo-1, jongere leeftijdsgroepen en inwoners van zeer stedelijke gebieden.

Over het onderzoek

Van september tot en met december 2022 hebben beide Limburgse GGD’en een onderzoek uitgevoerd onder Limburgers van 18 jaar en ouder: de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen. Ruim 26.000 Limburgers hebben een vragenlijst ingevuld over hun gezondheid, leefstijl en welzijn. Beide Limburgse GGD’en voerden deze monitor uit in het kader van het Gezondheidsonderzoek COVID-19 (officieel de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19). Hierbij wordt samengewerkt met GGD GHOR Nederland, het RIVM, CBS, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum; samen het Netwerk GOR. ZonMw is namens het ministerie van VWS-opdrachtgever van de monitor.

Het onderzoek is bedoeld om de fysieke en mentale gezondheidseffecten bij volwassenen en ouderen als gevolg van de coronacrisis inzichtelijk te maken. Resultaten van de monitor vormen een basis voor het adviseren en ondersteunen van lokale en regionale samenwerkingspartners. Meer informatie over de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen is te vinden op www.monitorgezondheid.nl.

Bekijk de resultaten van deze en meer onderwerpen via het Kennisplein van GGD Limburg-Noord en de website van GGD Zuid-Limburg.

Het bericht Minder Limburgers voelen zich gezond verscheen eerst op MLA Stories.

Gezondheidseffecten door luchtverontreiniging

GGD Limburg-Noord en GGD Zuid Limburg onderzochten de effecten van de luchtkwaliteit in Limburg op de gezondheid van de inwoners van Limburg. Ze keken daarvoor naar de luchtkwaliteit in 2019. De GGD’en berekenden dat inwoners van Limburg gemiddeld bijna 11 maanden (329 dagen) korter leven door luchtverontreiniging. Bij 1 op de 7 longkankerpatiënten in Limburg is de longkanker toe te schrijven aan luchtverontreiniging. Bij bijna 1 op de 5 Limburgse kinderen is luchtverontreiniging de oorzaak van hun astma. De buitenlucht die inwoners inademen is vergelijkbaar met het passief meeroken van 4 tot 5 sigaretten per dag.

Wegverkeer, industrie, landbouw en houtstook belangrijkste bronnen van luchtverontreiniging

In Limburg voldoet de jaargemiddelde blootstelling aan stikstofdioxide en fijnstof in geen enkele gemeente aan de advieswaarden voor luchtkwaliteit van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De luchtkwaliteit verschilt binnen de provincie. Zo is de blootstelling aan luchtverontreinigende stoffen in de regio Noord- en Midden-Limburg het hoogst, en in Zuid-Limburg het laagst.

Ook de bronnen van luchtverontreiniging verschillen. In Noord- en Midden-Limburg is wegverkeer de grootste bron van stikstofdioxide. In de regio Zuid-Limburg is industrie de grootste bron van stikstofdioxide.  Voor fijnstof (PM10) geldt dat landbouw de grootste bron is in Noord- en Midden-Limburg, terwijl dit in de regio Zuid-Limburg industrie is. Voor de fijnere fractie fijnstof (PM2,5) geldt voor alle drie de regio’s dat industrie en houtstook de grootste bronnen zijn.  

GGD’en roepen gemeenten op extra maatregelen te nemen

De Limburgse GGD’en roepen gemeenten en provincie op om het belang van het verbeteren van de luchtkwaliteit voorop te blijven stellen in beleid. Een lagere blootstelling aan luchtverontreiniging levert altijd gezondheidswinst op. Daarom zijn bronmaatregelen om de luchtverontreiniging te verminderen belangrijk. 

Bij bouwplannen voor woningen, scholen, kinderdagverblijven en verpleeghuizen is het belangrijk om voldoende afstand te houden tot de vervuilende bron. De GGD’en roepen alle gemeenten op om zich aan te sluiten bij het Schone Lucht Akkoord en zo samen te werken aan schone lucht. Want gezonde lucht is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. In het Schone Lucht Akkoord werken het Rijk, provincies en gemeenten aan maatregelen en innovaties voor verbetering van de luchtkwaliteit.

Inwoners kunnen bijdragen aan gezonde lucht 

Ook inwoners van Limburg kunnen een steentje bijdragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. Laat de open haard of vuurkorf uit en loop iets vaker of pak de fiets in plaats van de auto. De GGD geeft informatie over wat je zelf kunt doen voor een schone lucht op de website www.ggdleefomgeving.nl/lucht. Ook kan iedereen zijn gemeente oproepen om mee te doen met het Schone Lucht Akkoord.

Het bericht Luchtkwaliteit Limburg voldoet nog niet verscheen eerst op MLA Stories.