Mensen die vanaf de zijlijn over asielzoekers praten, zijn er genoeg. Henk Elzenaar uit Budel en Noud Maas uit Luyksgestel horen liever van vluchtelingen zelf hoe het zit. Het échte verhaal. Net met pensioen en klaar voor een nieuw, maatschappelijk avontuur meldden zij zich vier jaar geleden als vrijwilliger bij azc Cranendonck-Budel. Uit ervaring weten zij: “Je leert elkaar pas begrijpen als je met elkaar praat. We raden het iedereen aan. Vrijwilliger zijn in een asielzoekerscentrum verrijkt je leven.’
Acht jaar geleden maakte Noud (64) een voetreis naar Rome. Onderweg trof hij mensen van diverse nationaliteiten en leerde hij verschillende culturen kennen. “Terugkijkend is daar de kiem gelegd voor mijn vrijwilligerswerk in het azc”, vertelt hij.
De wereld in het klein
Samen met collega-vrijwilliger Henk uit Budel en enkele azc-bewoners runt Noud het open leercentrum, het computerlokaal in gebouw J2. Hun belangrijkste taak? “Mensen die een zware en emotionele periode achter de rug hebben een stukje waardigheid teruggeven.” Hoe ze dat doen? “Eigenlijk is het heel eenvoudig”, zegt Noud. “Door mensen vriendelijk te verwelkomen een praatje te maken en de weg de wijzen. In het Engels, Duits, Frans of met gebaren die iedereen begrijpt. Er zijn verschillende redenen waarom mensen in dit gebouw komen. Asielzoekers kunnen hier de Nederlandse taal leren, informatie opzoeken op de computer, een boek lezen in de bibliotheek of een spelletje doen in de activiteitenruimte. De bezoekers zijn van alle rangen en standen. Dat maakt het contact elke keer weer boeiend.” Henk knikt instemmend: “Het zijn gewone mensen, zoals jij en ik, met hun eigen verhaal. De meeste asielzoekers zijn hartstikke aardig en behulpzaam, een enkeling is vervelend of onbeleefd. Niets vreemds dus. Zo is het overal. Het azc is de wereld in het klein. Wat dat betreft is het ongelooflijk treurig dat een klein groepje overlastgevers het voor de rest verpest.”
Lege stoel
Het contact met vluchtelingen heeft hun horizon verruimd. Noud: “Als ik met iemand praat over zijn land en cultuur ga ik naderhand op internet verder zoeken naar informatie.” Omgekeerd merkt hij hoezeer zijn inzet als vrijwilliger, elke dinsdag-, woensdag- en donderdagmiddag, wordt gewaardeerd. “Er komen hier veel asielzoekers die vanwege hun geloofsovertuiging zijn gevlucht. Christenen uit Iran, Turkije of Eritrea bijvoorbeeld die vaak een lange reis vol ontberingen achter de rug hebben. Speciaal voor hen heb ik via het Nederlands Bijbelgenootschap bijbels in hun eigen moedertaal geregeld. Je moet hun gezicht zien als ze die in ontvangst nemen. Alleen al dáárom is het fijn om hier vrijwilliger te zijn.” Henk vult aan: “Het is alleen jammer dat het contact doorgaans vluchtig is. De meeste asielzoekers zijn na een paar maanden weer weg. Dan is die stoel in het open leercentrum ineens weer leeg. Dat is wel eens lastig, zo hoor ik ook van andere vrijwilligers in het azc.”
Noud memoreert zijn ontmoeting met een gevluchte Syriër. De man was zijn leven in de woestijn van Palmyra niet meer zeker nadat zijn oom (een beheerder van kunstschatten) door IS was onthoofd. “Ik zie hem nog binnenkomen. Hij vertelde dat hij een groot vogelliefhebber was en vroeg of wij in de bibliotheek boeken hadden over Nederlandse vogels die hij nog niet kende. Ik liet hem foto’s zien van duiven en merels. Naderhand heb ik via mijn broer een vogelexcursie voor hem geregeld. Je had ‘m moeten zien, hij was de koning te rijk.”
Leren van elkaar
Ook Henk beleefde gedenkwaardige momenten als vrijwilliger. Ongeveer een jaar geleden ontmoette hij Sela, een Turkse professor in de economie. Een dag na de mislukte coup op het regime van Erdogan werd deze geleerde opgepakt en in een donkere cel gestopt. Na een jaar gevangenisstraf wist hij- geholpen door een wonderlijke speling van het lot – naar Nederland te vluchten. Met tranen in zijn ogen deed deze man zijn verhaal bij Henk. “Urenlang hebben we met elkaar gepraat. Over het geloof, de politiek, normen en waarden, verschillen in cultuur. Ik leerde van hem en hij van mij. Dat is wat mij hier als vrijwilliger drijft. De gesprekken met vluchtelingen. Elkaars wereld leren begrijpen. Sela kon niet stilzitten, vertelde hij. Daarom was hij naar het Open Leercentrum gekomen. Hij wilde de taal leren. Andere asielzoekers helpen, zoals wij dat doen.”
Vrijwilliger Noud geeft elke woensdagmiddag een uurtje Nederlandse taalles. “In het Engels. Heel laagdrempelig, gewoon om mensen wat meer taalgevoel te geven. Het is prachtig om te zien hoe deelnemers elkaar helpen. Bijvoorbeeld door mijn Engelstalige uitleg ter plekke naar het Arabisch te vertalen. Soms komen asielzoekers voor hun vertrek uit het centrum nog even terug. Dan staan ze ineens voor me om me in een paar mooie Nederlandse zinnen te bedanken voor mijn inzet. Ik kan je zeggen: dat raakt me, daar word ik ongelooflijk blij van.”
De vrijwilligers van het azc krijgen regelmatig de vraag waarom het open leercentrum, de bibliotheek en de activiteitenruimte niet ’s avonds en in de weekenden open zijn? Hun antwoord: omdat daar meer vrijwilligers voor nodig zijn. Wil jij een bijdrage leveren aan de activiteiten in het azc? Meld je aan bij de Vrijwilligerscentrale Cranendonck (onderdeel van Cordaad Welzijn) via email [email protected] of telefoon 0495-592557.
