KLEINE-BROGEL – Er liggen Amerikaanse kernwapens op de luchtmachtbasis in het Belgische Kleine Brogel, net over de grens bij Weert. Dat blijkt uit een document van het NAVO-parlement.
“Binnen de context van de NAVO stellen de Verenigde Staten ongeveer 150 nucleaire wapens op in Europa, met name B61-vrijevalbommen, die zowel door Amerikaanse als geallieerde vliegtuigen kunnen worden ingezet. Deze bommen zijn opgeslagen in zes Amerikaanse en Europese basissen: Kleine Brogel in België, Büchel in Duitsland, Aviano en Ghedi-Torre in Italië, Volkel in Nederland en Inçirlik in Turkije.”
Het zinnetje staat te lezen in het niet-geclassificeerde rapport “A new era for nuclear deterrence? Modernisation, arms control, and allied nuclear forces”, een officieel document over de vernieuwing van de Amerikaanse kernwapens in Europa dat werd opgesteld door de rapporteur van het Defense and Security Committee van het NAVO-parlement. Dat orgaan maakt formeel geen deel uit van de NAVO, maar houdt er wel toezicht op. Exemplaren daarvan werden in april uitgedeeld aan parlementsleden van de NAVO-lidstaten tijdens een vergadering in de Slovaakse hoofdstad Bratislava.
Afgelopen donderdag, op 11 juli 2019, verscheen een nieuwe versie van het rapport online. Daarin werd de laatste – en gevoeligste – passage geschrapt. In plaats van de opsomming staat er nu: “Vaak genoemde Europese bondgenoten met geschikte vliegtuigen (voor B61-kernbommen, ADB) zijn België, Duitsland, Italië, Nederland en Turkije.”
Voor militaire waarnemers is dit niet nieuw – het was al lang het slechtst bewaarde geheim van België dat er in Kleine Brogel tien à twintig nucleaire B61-bommen liggen. Zo pompten de Amerikanen in 2015 meer dan een miljoen dollar in een nieuw onderhoudsgebouw voor kernwapens en een nieuwe commandopost voor de Amerikaanse eenheid die de ondergrondse bunkers bewaakt.
Bewust foutje
Maar tot nu toe bleef het bij onrechtstreekse aanwijzingen. Al sinds ze tijdens de Koude Oorlog werden opgesteld ter afschrikking van Rusland, houden de Belgische regering en Defensie zich aan het ‘confirm nor deny’-protocol (bevestig noch ontken). België ondertekende immers het non-proliferatieverdrag uit 1968, dat het bezit van kernwapens beperkt. Het ene staat haaks op het andere. Volgens defensiespecialist Alexander Mattelaer (VUB) maakt die ambiguïteit – liggen de kernwapens er of niet? – net deel uit van het afschrikkingsmechanisme. “Als je te veel prijsgeeft, geef je de tegenstander een makkelijk doelwit. Geef je te weinig prijs, dan schrik je te weinig af.” Het valt dus niet volledig uit te sluiten dat dit ‘foutje’ bewust in het rapport sloop.
Het document waarin sprake is van kernwapens in Kleine Brogel “is geen officieel Navo-document”. Dat heeft een verantwoordelijke van de verdragsorganisatie vandaag verklaard. Het document waarvan sprake, is een ontwerprapport van parlementsleden van Navo-lidstaten, die samenkomen binnen de parlementaire assemblee van de Navo. Dit is geen officieel Navo-document”, luidt het. Voor vragen over het document verwijst hij door naar die assemblee.
